Οι οικουμενικές εικόνες του Σεμπαστιάο Σαλβάδο

 

 

       Έφυγε πριν λίγες μέρες ο διάσημος Βραζιλιάνος φωτορεπόρτερ, Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, που έχει χαρακτηριστεί, ως «ένας μάρτυρας της ανθρώπινης τραγωδίας και της κατάστασης του πλανήτη». Κατέγραψε με μοναδική ματιά και ευαισθησία πολέμους, ανθρώπινες τραγωδίες και ιδίως τις περιβαλλοντικές κρίσεις σε ασπρόμαυρο φιλμ. Άφησε πίσω του ένα έργο διεθνούς απήχησης, καρπό εκατοντάδων αποστολών σε όλο τον κόσμο, με φωτογραφίες που κοσμούν σελίδες περιοδικών όπως το Life και το Time, καθώς και εκθέσεις σε σημαντικά μουσεία, κυρίως στο Παρίσι, όπου έζησε για μεγάλο μέρος της ζωής του.

Ο φακός του κατέγραψε από κοντά την ωμή πραγματικότητα λιμών, πολέμων και ξεριζωμού σε χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου, όπως η Ρουάντα, η Γουατεμάλα, η Ινδονησία και το Μπαγκλαντές. Παράλληλα, φωτογράφισε με τον ίδιο σεβασμό τα τοπία της φύσης – όπως τους ποταμούς του Αμαζονίου –, προσδίδοντας στη φωτοειδησεογραφία την αξία καλλιτεχνικής πράξης.

Η προσφορά του αναγνωρίστηκε διεθνώς με σημαντικά βραβεία. Η ζωή και το έργο του έγιναν και ντοκιμαντέρ, με το Αλάτι της Γης του Βιμ Βέντερς, που προτάθηκε για Όσκαρ.

      Γεννήθηκε το 1944 στην Αϊμόρες της πολιτείας Μίνας Ζεράις στη Βραζιλία και μεγάλωσε στο αγρόκτημα του πατέρα του μαζί με επτά αδελφές. Από μικρός εξοικειώθηκε με τις δυσκολίες και την υπομονή, ένα χάρισμα που, όπως έλεγε, του επέτρεψε αργότερα να περιμένει την «ιδανική στιγμή» για να τραβήξει το καθοριστικό «δευτερόλεπτο».

Αν και σπούδασε νομικά και οικονομικά, εγκατέλειψε τις προοπτικές καριέρας σε διεθνείς οργανισμούς – ακόμη και σε θέση στην Παγκόσμια Τράπεζα – και αφοσιώθηκε στη φωτογραφία

   Η πρώτη του δημοσιογραφική αποστολή έγινε στον Νίγηρα και την Αιθιοπία, καταγράφοντας την ξηρασία και την πείνα. Το 1979 εντάχθηκε στο πρακτορείο Magnum. Η διεθνής καταξίωση ήρθε το 1986, με τη συγκλονιστική σειρά φωτογραφιών από το ορυχείο χρυσού της Σέρα Πελάδα στη Βραζιλία. Εκεί, εκατοντάδες άνθρωποι, βουτηγμένοι στη λάσπη, εργάζονταν ακατάπαυστα σε ένα από τα μεγαλύτερα ανοικτά μεταλλεία του κόσμου – εικόνες που έκαναν τον γύρο της υφηλίου.

Παράλληλα, ο Σαλγκάδο αποτύπωσε τους καταναγκαστικούς εκτοπισμούς σε πάνω από 40 χώρες, στο εμβληματικό του έργο Exodus. «Τα σύνορα είναι τεχνητά. Παντού, έβλεπα το ίδιο ανθρώπινο ον. Ο ξένος δεν υπάρχει», δήλωνε το 2016, αποτυπώνοντας τη βαθιά ανθρωπιστική του προσέγγιση.

Μέχρι το τέλος της ζωής του, παρέμεινε ενεργός: το 2022, μιλώντας στο Γαλλικό Πρακτορείο με αφορμή την έκθεση Amazonia στο Σάο Πάουλο, σημείωνε πως η φωτογραφία «είναι τρόπος ζωής, είναι η ιδεολογία μου» – μια παρακαταθήκη που συνοψίζει το πνεύμα ενός αυθεντικού δημιουργού.

 

 

 

.

 

                 

     

 

 

 

 

 

 

 

 

Sebastião Ribeiro Salgado Júnior (8 February 1944 – 23 May 2025)