Μεγάλη έκθεση Κωνσταντίνου Παρθένη στην Εθνική Πινακοθήκη

 

 

 

"Ο Ευαγγελισμός", 1910 - 1911

 

 

      Πρόκειται για την πρώτη μεγάλη αναδρομική έκθεση ενός από τους κορυφαίους δημιουργούς της ελληνικής εικαστικής τέχνης, που ετοιμαζόταν τέσσερα χρόνια και φιλοξενείται στη νέα, εκ βάθρων ανακαινισμένη Εθνική Πινακοθήκη. Εγκαινιάστηκε στις 6 Ιουλίου και θα διαρκέσει μέχρι το Μάρτιο του 2023.

 

 

 

Νεκρή φύση με την Ακρόπολη στο βάθος", πριν το 1931

 

 

Ο επισκέπτης θα δει 150 ζωγραφικά έργα του και 70 σχέδια, επίσης, οικογενειακές φωτογραφίες και άλλα τεκμήρια - ανάμεσά τους η βαλίτσα με τα πινέλα του και η παλέτα του και κυρίως το πολύτιμο Τετράδιό του, με τις σκέψεις του και την προσωπική του γραφή... Μεταξύ των έργων που εκτίθενται, περιλαμβάνονται κάποια από τα εμβληματικά του έργα, όπως η «Αποθέωση του Αθανασίου Διάκου», οι «Λουόμενες», «Ο Χριστός – Ανθρωπότης», η «Πιετά», το «Μεγάλο γυμνό, Εύα», «Ο θερισμός», «Τα αγαθά της συγκοινωνίας», «Το Γαλλικό αεροδρόμιο της Κέρκυρας».  

 

 

 

"Μεγάλο γυμνό", περίπου 1911-1930

 

 

Ο Παρθένης και το έργο του, συμβολίζουν την ανανέωση της ελληνικής ζωγραφικής, την εισαγωγή νέων ρευμάτων και τάσεων, την αρμονική σύνδεσή τους με την παράδοση στη δημιουργία μιας νέας εικαστικής έκφρασης. Η ζωγραφική του βρίσκεται σε διαρκή δημιουργικό διάλογο, πάντα με προσωπικό ύφος, με τα εικαστικά ρεύματα του μοντερνισμού, ενώ οι εικονογραφικές αναφορές στην αρχαιότητα και στην βυζαντινή τέχνη διαμορφώνουν ένα προσωπικό ζωγραφικό ιδίωμα με έναν αέρα μυστικισμού, που εξελίσσεται σταθερά μέχρι το τέλος της ζωής του μέσα από μια πληθώρα έργων. 

 

 

Σε νεαρή ηλικία...

 

 

...και προς το τέλος της ζωής του

 

 

     Η συναρπαστική διαδρομή του και ο ανελέητος πόλεμος

 

 

      Το 1923, οι συντηρητικοί καθηγητές της Σχολής Καλών Τεχνών καταψηφίζουν την υποψηφιότητα του Παρθένη για την έδρα της ζωγραφικής, αλλά ο Βενιζέλος το 1929, με νομοθετική ρύθμιση, τον διορίζει στη θέση. Στο σκεπτικό της απόρριψής του αναφερόταν, πως αναγνωρίζεται η υπερτερούσα σύνθεση, ο χρωματισμός και τα προσόντα έμπνευσης σε σχέση με τους άλλους υποψήφιους, αλλά τα έργα του «ελευθεριάζουσιν υπό όλως νεωτεριστικήν αντίληψιν μη συνάδουσαν απολύτως προς τας ακαδημαϊκάς παραδόσεις». 

Ο Παρθένης με το διορισμό του στην Σχολή Καλών Τεχνών άλλαξε τον τρόπο διδασκαλίας της τέχνης και δίδαξε μία νέα ηθική για την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Ανάμεσα στους μαθητές του περιλαμβάνονται ο Γιάννης Τσαρούχης, ο Νίκος Εγγονόπουλος, ο  Παναγιώτης Τέτσης, ο Γιάννης Μιγάδης κ.ά.

 

Οι στενές φιλίες του με διανοούμενους και πολιτικούς, καθώς και οι απόψεις του για τις πολιτικές αναταράξεις στον μεσοπόλεμο αντανακλώνται στην πορεία αλλά και στο έργο του. Υπήρξε μέλος της βενιζελικής παράταξης και στενός φίλος με τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου και φλογερός υποστηρικτής της εγκαθίδρυσης της Δημοκρατίας..  

 

 

 

 Προσωπογραφία Αλεξάνδρου Παπαναστασίου, 1936

 

 Τη δεκαετία του '50 ξεκίνησε μια δικαστική διαμάχη με το Δήμο Αθηναίων, που του ζητούσε να παραδώσει το έργα που του είχε παραγγείλει το 1940, αλλά του δηλώθηκε πως εξαιτίας του προηγηθέντος πολέμου δε θα τον πληρώσουν. Μετά την έκδοση δικαστικής απόφασης, οι αστυνομικοί εισβάλλουν στο σπίτι του και προσπαθούν με βία να αποσπάσουν τα έργα. Ο τύπος αναφέρεται σε βάρβαρη κακοποίηση του Παρθένη. Εκείνος - 75 ετών πλέον - αντιστέκεται. Καταδικάζεται σε δυο μήνες φυλάκισης για περιύβριση Αρχής και δηλώνει: «Αυτοί δεν είναι Ελληνες, είναι απλώς απόγονοι αυτών που έδωσαν το κώνειο στον Σωκράτη», λέει ο Παρθένης. «Να φύγω, να πεθάνω μακριά από την Ελλάδα που τόσο αγαπώ».

 

 

   Απαλλοτρίωση του σπιτιού του από τον Κ. Καραμανλή  

 

 

 
      Την ίδια εποχή η ζωή του αναστατώθηκε βάναυσα με την υπόθεση του σπιτιού του, στους πρόποδες της Ακρόπολης. Το σπίτι αυτό το οποίο έχτισε σε συνεργασία με τον σπουδαιο αρχιτέκτονα Δ. Πικιώνη, με βάση τους όρους της σχολής Bauhaus, ήταν λιτό, χωρίς κανέναν περιττό διάκοσμο και με απόλυτο σεβασμό στον ιερό βράχο. Όμως η οικία του καλλιτέχνη  – που σε κάποια άλλη χώρα θα είχε γίνει επισκέψιμο Μουσείο – μπήκε στο στόχαστρο των αρμοδίων υπηρεσιών, διότι θα εμπόδιζε την απρόσκοπτη θέα προς την Ακρόπολη των θαμώνων του πολυτελούς τουριστικού περιπτέρου που ετοίμαζαν. 

 

 

Η οικία Παρθένη στους πρόποδες της Ακρόπολης

 

 

 

Παρ’ όλη την υπέρογκη αποζημίωση που του πρότειναν, ο Παρθένης αρνήθηκε κάθε οικονομική προσφορά και ο Καραμανλής αποφάσισε την αναγκαστική απαλλοτρίωση και βίαιη έξωση του ζωγράφου. Ο τελευταίος ματαίωσε τα σχέδια, όταν μπροστά στους δικαστικούς κλητήρες και αστυνομικούς απείλησε να αυτοπυρποληθεί μαζί με τα έργα του. Λέγεται επίσης, πως ακόμα και οι Γερμανοί στην Κατοχή που πήγαν να επιτάξουν το σπίτι, σεβάστηκαν τον ίδιο και το έργο του και αποχώρησαν. 

Τελικά, το σπίτι του κατεδαφίστηκε μετά το θάνατό του το 1967. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Παρθένης  έπαθε παράλυση,  σταμάτησε κάθε δραστηριότητα και είχε αυτοαπομονωθεί... 

 

 

 

                        Τιμές -ρεκόρ στο χρηματιστήριο της τέχνης 

 

 

 

      Σήμερα, στην αγορά τέχνης, τα έργα του Παρθένη βρίσκονται στις ψηλότερες τιμές παγκοσμίως. 

Πρόσφατα, σε δημοπρασία στις 27/1/2021, το έργο του «H αποθέωση της Ομορφιάς», του 1940, έφτασε τα 370.680 ευρώ. 

 

 

"Η αποθέωση της ομορφιάς", 1940

 

 

Το έργο, όμως, που επισκίασε κάθε άλλη πώληση σε παρισινή δημοπρασία ήταν η ελαιογραφία "Η αποθέωση του Αθανασίου Διάκου", που «χτυπήθηκε» στα 644.313 ευρώ, ποσό που συνιστά νέο ρεκόρ για έργο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη. Επίσης, είναι «η ψηλότερη τιμή ελληνικού έργου που έχει επιτευχθεί τα τελευταία 12, 13 χρόνια!

 

 

"Η αποθέωση του Αθανασίου Διάκου", 1931

 

 

 

Πληροφορίες, από:

τον ιστότοπο της Εθνικής Πινακοθήκης

https://www.lifo.gr/culture/design/i-entyposiaki-katoikia-toy-konstantinoy-partheni-akribos-kato-apo-tin-akropoli

https://www.news247.gr/sunday-edition/i-istoria-piso-apo-enan-spoydaio-pinaka-toy-partheni.9439953.

htmlhttps://www.andro.gr/style/konstantinos-parthenis-painter-ellhnon-yfos/

https://www.iefimerida.gr/politismos/dimoprasia-pinakas-ypsiloteri-timi-agora-tehnis