Χρήστος Σαρτζετάκης (1929- 2022)

 

 

 

 

         Κατέληξε σήμερα το πρωί ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Χρήστος Σαρτζετάκης, ο οποίος νοσηλευόταν εδώ και δύο μήνες στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Λαϊκού Νοσοκομείου, με πνευμονία.

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκης το 1929. Πτυχιούχος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, εισήλθε στο Δικαστικό κλάδο το 1955. Με εκπαιδευτική άδεια, έκανε το 1965-1967 μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι στο Εμπορικό Δίκαιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Δίκαιο.

 

 

Ανακριτής στην υπόθεση Λαμπράκη

 

 

 

                                 Υπόθεση δολοφονίας Λαμπράκη 

 

 

       Ως Δικαστής υπηρέτησε στο Πρωτοδικείο Θεσσαλονίκης, και έγινε γνωστός ως ανακριτής στην υπόθεση της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς, Γρηγόρη Λαμπράκη, κερδίζοντας παγκόσμια καταξίωση, επειδή επιτέλεσε με παραδειγματική γενναιότητα το έργο του, αν και δεχόταν αφόρητες πιέσεις από την κυβέρνηση Καραμανλή και την τότε ηγεσία της Δικαιοσύνης και των Σωμάτων Ασφαλείας. Η στάση του αυτή αποτυπώθηκε στην ταινία "Ζ" του Κώστα Γαβρά, όπου το ρόλο του ανακριτή ερμήνευσε ο Γάλλος ηθοποιός Ζαν - Λουί Τρεντινιάν. 

 

 

 

Διώξεις από τη Χούντα και η αποκατάσταση από τη Δημοκρατία 

 

 

 

      Το 1968, η Χούντα, τον απέλυσε από το δικαστικό σώμα και στη συνέχεια συνελήφθη δύο φορές, βασανίστηκε στο ΕΑΤ-ΕΣΑ και φυλακίστηκε, χωρίς δίκη! Αναγκάστηκαν να τον αποφυλακίσουν το 1971, μετά από τη διεθνή κατακραυγή. Με την πτώση της δικτατορίας, αποκαταστάθηκε στην υπηρεσία του τον Σεπτέμβριο του 1974, με το βαθμό του Εφέτη. Το 1976 συμμετείχε στη σύνθεση του Συμβουλίου Εφετών η οποία απέρριψε το αίτημα της Γερμανίας για την έκδοση του Ρολφ Πόλε, καταζητούμενου για τρομοκρατική δράση, με το σκεπτικό ότι τα εγκλήματά του είναι πολιτικά και ως εκ τούτου η έκδοσή του απαγορεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα. 

 

 

 

1974, Μεταπολίτευση, στο σπίτι της Μελίνας Μερκούρη: Γ. Μαγκάκης, Αμαλία Φλέμιγκ, Μελίνα Μερκούρη, Χρήστος Σαρτζετάκης, Ζυλ Ντασέν

      

 

 

              Προεδρική εκλογή και ο "πόλεμος" εναντίον του  

 

 

      Κατά την προεδρική εκλογή του, το 1985, ο Χρήστος Σαρτζετάκης προτάθηκε, αντί του Κωνσταντίνου Καραμανλή, από το ΠΑΣΟΚ και εξελέγη από αυτό και τα κόμματα της Αριστεράς στις 29 Μαρτίου 1985, Πρόεδρος της Δημοκρατίας. 

Παρέμεινε στη θέση του μέχρι τις 5 Μαΐου 1990 και άσκησε τα καθήκοντά του με εξαιρετική προσήλωση στο Σύνταγμα, ιδιαίτερα κατά την ταραχώδη περίοδο 1989-1990, όταν οι εκλογικές αναμετρήσεις δεν έδωσαν απόλυτη πλειοψηφία σε κανένα κόμμα. 

Εν τούτοις συχνά - πυκνά δεχόταν ένα "ιδιότυπο πόλεμο" από τον τύπο. Αρχικά υπήρξαν αντιδράσεις για τον τρόπο εκλογής του (γαλάζια ψηφοδέλτια και η ψήφος Αλευρά) και μετέπειτα κατά την θητεία του υπήρξε στόχος λοιδωριών και ειρωνικών σχολίων για την προσήλωσή του στο πρωτόκολλο της Προεδρίας, τον τρόπο που χειριζόταν τη γλώσσα κ. ά...

 

 

                                     Τιμές και διακρίσεις

 

 

      Ο Χρήστος Σαρτζετάκης ήταν Επίτιμο Μέλος του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Πορτογαλίας, Επίτιμος Διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, Επίτιμο Μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και μέλος επιστημονικών εταιρειών στην Ελλάδα και το Εξωτερικό. Έτυχε διαφόρων τιμητικών διακρίσεων και των ανωτάτων παρασήμων ξένων κρατών και επίσης Επίτιμος δημότης πολλών Δήμων της χώρας μας.  Στις 21 Δεκεμβρίου 2018, βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Το βραβείο απονεμήθηκε για τη δημοσίευση του έργου «Επιτελών το καθήκον μου», κείμενο με τη μειοψηφική γνώμη που διατύπωσε το 1964 ως ανακριτής στην υπόθεση Λαμπράκη, το οποίο αξιολογήθηκε ως λαμπρό δείγμα ευσυνείδητης, εμβριθούς, εξονυχιστικής και θαρραλέας ανακριτικής στάσης. 

 

 

Πριν μερικά χρόνια, εγκάρδια συνάντηση στην Αθήνα, με τον Κώστα Γαβρά...

 

 

                     Σημερινή δήλωση του Κώστα Γαβρά

 

 

      Ο σκηνοθέτης του "Ζ", Κώστας Γαβράς μίλησε στην ΕΡΤ, για την απώλεια του Χρήστου Σαρτζετάκη. Επισήμανε, ότι ήταν το τέλειο παράδειγμα Δικαστή, καθώς μέσα σε μια τόσο δύσκολη κατάσταση, αποφάσισε να ασκήσει μέχρι τέλος το δικαστικό του καθήκον. 

Είπε μεταξύ άλλων:

 

"Δεν ήταν πολιτικός, ήταν δικαστής.....Κατά τη γνώμη μου ήταν το τέλειο παράδειγμα δικαστή κι έκανα την ταινία γιατί για μένα ήταν παράδειγμα δικαστή. Μέσα σε τόσο δύσκολη κατάσταση, με μια βασιλική οικογένεια που είχε το στρατό μαζί της κι εναντίον του, αυτός αποφάσισε να να συνεχίσει και να πάει μέχρι τέλος το δικαστικό του καθήκον. Ο Σαρτζετάκης έβγαλε τους δύο τόμους της ζωής του κι όλοι οι νέοι δικαστές πρέπει, κατά τη γνώμη μου, να το διαβάσουν γιατί βλέπει κανείς τί υπέστη εκείνη την εποχή, την εποχή που ήταν δικαστής εναντίον των στρατιωτικών. Είναι καταπληκτικό βιβλίο, δύο τόμοι απίθανοι. Είχε γράψει τί συνέβαινε κάθε μέρα και συνέχισε τη δουλειά του μέχρι το τέλος, παρ'  όλες τις υποσχέσεις που του κάνανε για να γίνει υπουργός δικαιοσύνης κι ότι θέλετε..."