'Ετσι πήραμε τη Θεσσαλονίκη

 

 

   

 

 

     Ο ελληνικός στρατός βάδιζε από νίκη σε νίκη στη Δυτική Μακεδονία. Όμως, από την αρχή των εχθροπραξιών σοβούσε σοβαρή διαφωνία μεταξύ του αρχιστρατήγου Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου. Ο διάδοχος επιθυμούσε πρώτα την κατάληψη του Μοναστηρίου προς βορρά, ενώ ο Βενιζέλος, βλέποντας την πιθανότητα να καταληφθεί η Θεσσαλονίκη από το βουλγαρικό στρατό, πίεζε τον Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί προς τη Θεσσαλονίκη, μια πόλη με στρατηγική σημασία, που εποφθαλμιούσαν μετά μανίας οι Βούλγαροι...

 

 

                            Τα περίφημα τηλεγραφήματα

 

 

      Τα τηλεγραφήματα τα οποία αντάλλαξαν οι δύο άνδρες έμειναν στην ιστορία και επιβεβαιώνουν τον κίνδυνο οριστικής απώλειας της Θεσσαλονίκης, λόγω της ακατανόητης επιμονής του Κωνσταντίνου να οδεύσει προς το Μοναστήρι, αντί της Θεσσαλονίκης. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος τηλεγραφεί επιτακτικά στον Διάδοχο, που ηγείτο του στρατεύματος, απαιτώντας να ακολουθήσει απαρέγκλιτα τις οδηγίες του:

 - Βενιζέλος: «Καθιστώ υμάς υπευθύνους διά πάσαν αναβολήν έστω και στιγμής....να έχετε υπ’ όψιν ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσι να ευρεθώμεν μίαν ώρα ταχύτερον εις την Θεσσαλονίκην»

- Κωνσταντίνος: «Ο στρατός δεν θα οδεύση κατά της Θεσσαλονίκης. Εγώ έχω καθήκον να στραφώ κατά του Μοναστηρίου, εκτός αν μου το απαγορεύετε». 

- Βενιζέλος: «Σας το απαγορεύω!» 

- Κωνσταντίνος: «...μόνος εγώ είμαι αρμόδιος... μην προσπαθήτε όπως επηρεάζητε την διεύθυνσιν των επιχειρήσεων».

 - Βενιζέλος: «Σας καθιστώ προσωπικώς υπεύθυνον δια την βραδύτητα με την οποίαν διεξάγετε τας επιχειρήσεις, αι οποίαι κινδυνεύουν να φέρουν τους Βουλγάρους πρώτους εις Θεσσαλονίκην».

Βενιζέλος: «Αρχηγόν στρατού: «Παραγγέλεσθε να αποδεχθήτε την προσφερομένην υμίν παράδοσιν της Θεσσαλονίκης και να εισέλθετε εις ταύτην άνευ χρονοτριβής. Καθιστώ υμάς υπεύθυνον διά πάσαν αναβολήν, έστω και στιγμής».

 

 

26 Οκτωβρίου 1912.  Παράδοση της πόλης από τον Ταχσίν Πασά στον αρχιστράτηγο Διάδοχο Κωνσταντίνο (λιθογραφία της εποχής).

 

 Μέχρι και στον βασιλιά Γεώργιο απευθύνθηκε προκειμένου να καμφθούν οι αντιρρήσεις του γιου του, ο οποίος - αν και ηλικιωμένος - υποχρεώθηκε από τον Βενιζέλο να μεταβεί γι αυτό το λόγο στην Κοζάνη. Τελικά, ο Κωνσταντίνος πείθεται με τη μεσολάβηση του πατέρα του και στις 25 Οκτωβρίου ο στρατός ευρίσκεται προ των πυλών της Θεσσαλονίκης. 

Στις 26 Οκτωβρίου 1912 ο Ταχσίν Πασάς παραδίδει την πόλη μαζί με 25.000 Τούρκους αιχμαλώτους στρατιώτες και 1.000 αξιωματικούς. Στην κατοχή του ελληνικού στρατού περιέρχονταν όλος ο βαρύς και ελαφρύς οπλισμός του σχηματισμού (70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα, 70.000 τυφέκια και πυρομαχικά). Την επομένη, εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη δύο τάγματα ευζώνων και ύψωσαν την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο, ενώ οι υπόλοιπες ελληνικές δυνάμεις άρχισαν να λαμβάνουν θέσεις στα υψώματα γύρω από την πόλη. 

 

Βασιλιάς Γεώργιος και Διάδοχος Κωνσταντίνος εισέρχονται έφιπποι στη Θεσσαλονίκη

 

 

τις 25 Οκτωβρίου, στον σταθμό του Τοπσίν, 23 χιλιόμετρα από τη Θεσσαλονίκη, αντιπρόσωποι του Χασάν Ταχσίν Πασά, διοικητή της 8ης Στρατιάς του Αυτοκρατορικού Οθωμανικού Στρατού της Μακεδονίας, έφεραν στο Ελληνικό Γενικό Επιτελείο Στρατού, το οποίο έδρευε εκεί, προτάσεις για την αναίμακτη παράδοση της Θεσσαλονίκης. Την επομένη 26 Οκτωβρίου, δύο Τούρκοι αξιωματικοί του Επιτελείου έφεραν έγγραφο υπογεγραμμένο από τον Χασάν Ταχσίν Πασά με το οποίο αποδεχόταν να παραδώσει τη Θεσσαλονίκη με όρους που συμφώνησε ο έλληνας αρχηγός την προηγούμενη μέρα στο Τοπσίν. Της πανηγυρικής εισόδου είχε προηγηθεί κόντρα του αρχιστρατηγού Κωνσταντίνου και του πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου. Ο διάδοχος του βασιλικού θρόνου επιθυμούσε πρώτα την κατάληψη του Μοναστηρίου προς Βορρά, ενώ ο Βενιζέλος, βλέποντας την πιθανότητα να καταληφθεί η Θεσσαλονίκη από το βουλγαρικό στρατό, πίεζε τον Κωνσταντίνο να κατευθυνθεί προς τη πρωτεύουσα της Μακεδονίας, η απελευθέρωση της οποίας αποτελούσε διακαή πόθο του ελληνισμού. Τα τηλεγραφήματα τα οποία αντάλλαξαν οι δύο άνδρες έμειναν στην ιστορία και αποτέλεσαν το προοίμιο του Εθνικού Διχασμού. «Καθιστώ υμάς υπευθύνους διά πάσαν αναβολήν έστω και στιγμής» του τηλεγραφεί επιτακτικά ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Βενιζέλος: «Αναμένω να μοι γνωρίσετε την περαιτέρω διεύθυνσιν, ην θα ακολουθήση η προέλασις του στρατού Θεσσαλίας. Παρακαλώ μόνον να έχετε υπ’ όψιν ότι σπουδαίοι πολιτικοί λόγοι επιβάλλουσι να ευρεθώμεν μίαν ώρα ταχύτερον εις την Θεσσαλονίκην». Κωνσταντίνος: «Ο στρατός δεν θα οδεύση κατά της Θεσσαλονίκης. Εγώ έχω καθήκον να στραφώ κατά του Μοναστηρίου, εκτός αν μου το απαγορεύετε». Βενιζέλος: «Σας το απαγορεύω!» Ο Βενιζέλος έβλεπε το αδιέξοδο και απευθύνθηκε στον βασιλιά, Γεώργιο Α’, προκειμένου να καμφθούν οι αντιρρήσεις του διαδόχου και να διασφαλιστεί η προέλαση του στρατού προς τη Θεσσαλονίκη. Έτσι μπήκε ο Κωνσταντίνος στην πόλη και ο Ταχσίν Πασάς υπέγραψε τα πρωτόκολλα παράδοσης πριν φτάσει ο βουλγαρικός στρατός. Στη συνέχεια η ελληνική κυβέρνηση ετοίμασε την θριαμβευτική είσοδο του βασιλιά και στις 29 Οκτωβρίου 1912 ο γηραιός Γεώργιος Α΄εισήλθε έφιππος στην Θεσσαλονίκη συνοδευόμενος από τον γιο του, διάδοχο Κωνσταντίνο. Στην λαμπρή υποδοχή ήταν όλοι εκεί: λαός, θρησκευτικοί ηγέτες και όλες οι σημαίνουσες προσωπικότητες της πόλης. Oι Εβραίοι που ήταν η πολυπληθέστερη πληθυσμιακή ομάδα της πόλης δεν έκρυψαν την απογοήτευσή τους, καθώς προωθούσαν σχέδιο διεθνοποίησης της Θεσσαλονίκης. Δείτε το βίντεο από τη «Μηχανή του Χρόνου» για την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης. axios-weblogo-typosΔιαβάστε ακόμα στη «ΜτΧ»: Η αυτοθυσία των κατοίκων στην Χαλάστρα που ξήλωσαν τα πορτοπαράθυρα των σπιτιών τους και τα έκαναν γέφυρα για να περάσει ο ελληνικός στρατός από τον Αξιό! Έτσι πρόλαβαν τους Βούλγαρους που ήθελαν να μπουν πρώτοι στη Θεσσαλονίκη ...

Διαβάστε όλο το άρθρο: http://www.mixanitouxronou.gr/26-oktovriou-1912-to-ntokoumento-tis-isodou-tou-ellinikou-stratou-sti-eleftheri-thessaloniki-vinteo-me-tin-enthousiodi-ipodochi/

        Η επιμονή των Βουλγάρων να εισέλθουν στην πόλη

 

 

      Μία μέρα αργότερα κατέφθασαν έξω από τη Θεσσαλονίκη και οι Βούλγαροι, όμως ήταν ήδη αργά! Ο επικεφαλής τους στρατηγός Τεοντορόφ ζήτησε να εισέλθει στην πόλη για να στρατοπεδεύσει. Παρά τις σφοδρές αντιρρήσεις του Πρωθυπουργού, ο Κωνσταντίνος επέτρεψε  να μπουν στην πόλη για ολιγοήμερη ανάπαυση, δύο τάγματα. Τελικά εισήλθε στη Θεσσαλονίκη ένα ολόκληρο βουλγαρικό σύνταγμα, δημιουργώντας μια αλλοπρόσαλλη κατάσταση. Ο Βενιζέλος κινήθηκε αστραπιαία, προκειμένου να να ενισχυθεί συμβολικά (εκτός από στρατιωτικά) η Ελληνική κυριαρχία στην Θεσσαλονίκη: Ορίστηκε ο Ρακτιβάν γενικός διοικητής Μακεδονίας, νομάρχης ο Περικλής Αργυρόπουλος, ενώ στάλθηκαν χίλιοι βρακοφόροι Κρητικοί ως χωροφυλακή για την πόλη. Συγχρόνως προετοίμασε τη θριαμβευτική είσοδο του Βασιλιά Γεώργιου στην Θεσσαλονίκη, που αναμφίβολα θα είχε ένα μεγάλο συμβολικό βάρος και θα διατράνωνε την Ελληνική αποφασιστικότητα να παραμείνει η Θεσσαλονίκη ελληνική. 

Έτσι, στις 29 Οκτωβρίου 1912 ο γηραιός Έλληνας Βασιλιάς Γεώργιος Α΄εισήλθε έφιππος στην Θεσσαλονίκη συνοδευόμενος από τον Διάδοχο Κωνσταντίνο ενώ τον υποδέχθηκαν σημαίνουσες προσωπικότητες της πόλης, οι θρησκευτικοί της ηγέτες και ο δήμαρχος Οσμάν Μπέης. Η τύχη της Θεσσαλονίκης είχε οριστικά κριθεί....

 «Ολόκληρος η πόλις, έγραφαν οι εφημερίδες, είχε διακοσμηθεί πλουσίως και εορταστικώς, από πρωίας δε, παρά την πίπτουσαν βροχήν, είχε προσλάβει όψιν πρωτοφανώς πανηγυρικήν»....«Η λαμπρή δοξολογία για την απελευθέρωση της πόλης, «χοροστατούντος του μητροπολίτου Γενναδίου και παρουσία του ανωτάτου άρχοντος, της βασιλικής οικογενείας, των τοπικών και προξενικών αρχών και πλήθους ενθουσιώδους λαού», έγινε στην εκκλησία του Αγίου Μηνά στις 30 Οκτωβρίου. 

 

 

Ο ελληνικός στρατός εισέρχεται πρώτος στη Θεσσαλονίκη

 

Πηγές:

https://www.mixanitouxronou.gr/26-oktovriou-1912-to-ntokoumento-tis-isodou-tou-ellinikou-stratou-sti-eleftheri-thessaloniki-vinteo-me-tin-enthousiodi-ipodochi/

Νικολάου Παπαδάκη, "Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Άνθρωπος ο Ηγέτης, Α'τόμος. Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών, "Ελευθέριος Βενιζέλος", Χανιά, 2017

http://users.otenet.gr/~markonst/dienexis.htm

 https://www.reader.gr/stories/pos-apeleytherothike-i-thessaloniki-prin-apo-103-hronia-i-kontra-venizeloy-konstantinoy