85 χρόνια από το θάνατο του Ελευθερίου Βενιζέλου

 

 

        Στις 18 Μαρτίου 1936, ακριβώς πριν 85 χρόνια, πέθανε στο Παρίσι ο μεγαλύτερος πολιτικός άνδρας της νεώτερης ιστορίας μας. Ο θάνατός του προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση. Ο Βενιζέλος ήταν  72 χρονών και κατέληξε μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο που είχε διαγνωσθεί πέντε μέρες πριν. 
Η νεκρώσιμη ακολουθία εψάλη στις 21 Μαρτίου στην ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στη γαλλική πρωτεύουσα. Είναι χαρακτηριστικό, πως την ίδια μέρα έγινε ανάλογη τελετή και στην αρμενική εκκλησία, σε ένδειξη πένθους των Αρμενίων για όσα τους πρόσφερε ο Βενιζέλος...      

Αν και η αρχική πρόθεση της κυβέρνησης Δεμερτζή ήταν να εκτεθεί η σορός του για δύο μέρες σε λαϊκό προσκύνημα στην Αθήνα και μετά να ενταφιαστεί στην Κρήτη, εντούτοις επικράτησε το μίσος των ακραίων αντιβενιζελικών και φιλοβασιλικών και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ιω. Μεταξάς  δεν επέτρεψαν στο δημιουργό  της Μεγάλης Ελλάδας να επανέλθει ούτε ως νεκρός στην Αθήνα!

                       "Η δρυς έπεσεν!" H ιστορική έκφραση του τύπου της εποχής

 

Μόλις έγινε γνωστό πως η σορός του Βενιζέλου, που είχε ξεκινήσει από το Μπρίντεζι με το αντιτορπιλλικό "Κουντουριώτης", θα διερχόταν από τον Ισθμό της Κορίνθου, χιλιάδες, κυρίως πρόσφυγες κρατώντας αναμμένα κεριά, έσπευσαν εκεί για τη διέλευση της σορού, μέσα σε κλίμα άκρατης συγκίνησης, έριχναν στεφάνια και λουλούδια  στη θάλασσα, για να τιμήσουν το μεγάλο νεκρό. 

 

 

 

 

 

 

 

Το επόμενο πρωί, η πομπή έφτασε απευθείας στην Κρήτη. Η πόλη των Χανίων, βυθισμένη στα μαύρα, ήταν έτοιμη να υποδεχτεί για τελευταία φορά το Βενιζέλο.

 

 

 

Το «Κουντουριώτης» φτάνει στο λιμάνι των Χανίων με τη σορό του Βενιζέλου

 

 

 

Ανάμεσα στους χιλιάδες που τον ανέμεναν, όπως διηγείται ο Κ. Τσάτσος, βρισκόταν και ο μετέπειτα τιμηθείς με Νόμπελ ποιητής μας, Γιώργος Σεφέρης,  ο οποίος, αντικρύζοντας τη σορό και αδυνατώντας να συγκρατήσει τα δάκρυά του, ψέλλισε στον Κ. Τσάτσο το στίχο ενός άλλου ποιητή για έναν άλλο ήρωα*: «Σε κλαίει ο λαός… Θυμάσαι;»  

 

 

 

Η κηδεία στα Χανιά...

         

 

       Στον τάφο του στο Ακρωτήρι αναγράφεται ο επικήδειος που ο ίδιος επιθυμούσε και που αντικατοπτρίζει με ακρίβεια, σε λίγες γραμμές, τη μεγαλύτερη πολιτική προσωπικότητα της νεώτερης Ελλάδας:

"Ο προκείμενος νεκρός, ήτο ένας αληθινός άνδρας, με μεγάλο θάρρος με αυτοπεποίθησιν και δι’ αυτόν και δια τον λαόν τον οποίον εκλήθη να κυβερνήσει. Ίσως έκαμε πολλά σφάλματα αλλά ποτέ δεν του απέλιπεν το θάρρος, ποτέ δεν υπήρξε μοιρολάτρης, διότι δεν περίμενε ποτέ από την μοίραν του να ίδη την Χώραν του προηγμένην, αλλά έθεσε εις την υπηρεσίαν αυτή   όλον το πυρ το οποίον είχε μέσα του, κάθε δύναμιν ψυχικήν και σωματικήν". 




                                  
                     






                           Τέλος εποχής και μεταξική δικτατορία...

 


       Το θάνατο του μεγάλου Έλληνα πολιτικού  ακολούθησε τον ίδιο χρόνο, το 1936, μια σειρά θανάτων (περίεργων κατά πολλούς), και άλλων πολιτικών ανδρών, όπως του Κ. Δεμερτζή (13 Απριλίου),  του Παναγή Τσαλδάρη (17 Μαΐου) και αργότερα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου (17 Νοεμβρίου), όλων από την ίδια αιτία, ανακοπή καρδιάς! Θάνατοι, που άφησαν τη χώρα, χωρίς τις ικανές εκείνες προσωπικότητες που θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντίβαρο στη δικτατορία του Μεταξά, που εγκαθιδρύθηκε στις 4 Αυγούστου. Την Ελλάδα των περιπετειών του κοινοβουλευτισμού, διαδέχθηκε η Ελλάδα του πάγου και του ρετσινόλαδου...

* Είναι στίχοι από το ποίημα του Παλαμά για τον Παύλο Μελά. (Η μαρτυρία του Κ. Τσάτσου, από το συλλογικό έργο, "Ο Ελευθέριος Βενιζέλος σήμερα"-"Τετράδια Ευθύνης, εκδ. Ευθύνη, Αθήνα, 1976)

  

 

 

Πηγές:  

"Ο Θάνατος του Ελευθερίου Βενιζέλου στον αθηναϊκό τύπο", έκδοση Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Βενιζέλος", Χανιά 2004

"Ο Ελευθέριος Βενιζέλος και η εποχή του", εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα, 2005

Έλενα Βενιζέλου: "Στη σκιά του Βενιζέλου", εκδόσεις Ωκεανίδα, 2002

 http://www.venizelosarchives.gr/rec.asp?id=41976

http://www.venizelos-foundation.gr/personalities

logomnimon.wordpress.com