Νέος "εμφύλιος" για την Ελένη Παπαδάκη

Η απόφαση του Διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου, Δημήτρη Λιγνάδη, να ονομάσει μια σκηνή, "Ελένη Παπαδάκη", προκάλεσε  νέα "εμφύλια σύρραξη". Το σωματείο Ελλήνων ηθοποιών (ΣΕΗ) διαμαρτυρήθηκε και με ανακοίνωσή του  ζήτησε την ανάκληση της απόφασης. Ακολούθησε σωρεία αντιδράσεων στα ΜΜΕ, που αναζωπύρωσε τις αντιπαραθέσεις γύρω από τη ζωή και το θάνατο της σπουδαίας ηθοποιού.                       






                                Ποια υπήρξε η Ελένη Παπαδάκη



      Πολύγλωσση και καλλιεργημένη, υπήρξε μεγάλης γκάμας  ηθοποιός, αμέσως μετά την Κοτοπούλη και την Κυβέλη. Ήταν και  εξαιρετική τραγωδός, με σπουδαίους ρόλους στο ρεπερτόριό της. 
Αμέσως μετά την Κατοχή, συνελήφθη από παραστρατιωτικούς του ΕΑΜ και εκτελέστηκε, για συνεργασία με τους κατακτητές και ως ερωμένη του δωσίλογου Πρωθυπουργού Ιωάννου Ράλλη.
Το αρχηγείο της οργάνωσης ανακοίνωσε, ότι οι δράστες ήταν πράκτορες της Intelligence Service. Ο ιθύνων νους της δολοφονίας της συνελήφθη από τον λοχαγό του ΕΛΑΣ,  Ν. Ανδρινικίδη, οδηγήθηκε στο Ανταρτοδικείο και εκτελέστηκε. Οι υπόλοιποι δράστες συνελήφθησαν από την αστυνομία και είχαν το ίδιο τέλος. Για κάποιο περίεργο λόγο όμως, ο Ανδρινικίδης συνελήφθη μετέπειτα από την Αστυνομία και καταδικάστηκε για τη σύλληψη του δράστη της δολοφονίας της Παπαδάκη, σε ισόβια!

 

Ο κατοχικός  Πρωθυπουργός Ιω. Ράλλης σε εορταστικό τραπέζι με τους Γερμανούς

  Το Βασιλικό Θέατρο στη δίνη των αντιπαραθέσεων της Κατοχής



     Έχουν λεχθεί πολλά, σχετικά με φθόνο και αντιζηλία απέναντι στην Ελένη Παπαδάκη από τους συναδέλφους της, πασίγνωστος μάλιστα είναι ο πολύ σκληρός ανταγωνισμός της με την Κατίνα Παξινού. 
Η στενή σχέση της με τον δωσίλογο κατοχικό πρωθυπουργό, Ιωάννη Ράλλη, δεν αμφισβητείται από καμμία πλευρά. Οι μεν αριστεροί θεωρούν πως ήταν ερωτική, οι δε δεξιοί, πως ήταν φιλική και οικογενειακή και ότι ίσως μόνο από την πλευρά του Ράλλη υπήρχε ερωτικό ενδιαφέρον. Πάντως, είναι γεγονός, ότι ήταν ομοτράπεζη των κατοχικών πρωθυπουργών, όπως φαίνεται και στην παρακάτω φωτογραφία  με τον Λογοθετόπουλο.....

 

 

 

 

 

 
Ακόμη, τη στιγμάτισε η συμπεριφορά της κατά την Κατοχή, λόγω  συγχρωτισμού και κοσμικών εμφανίσεων με Γερμανούς.(σημ. 1) Το κλίμα φόρτιζε ακόμα περισσότερο, ο τύπος τη εποχής (και ο δεξιός), όταν την κατέκρινε, επειδή δεχόταν πολυτελή δώρα από τον Ράλλη ενώ ο λαός πεινούσε...(σημ. 2)
Αμέσως μετά την αναχώρηση των Γερμανών, το σωματείο των ηθοποιών διέγραψε από τα μέλη του 15 ηθοποιούς - ανάμεσά τους και την Παπαδάκη - ως προδότες, για συνεργασία με τον κατακτητή. 

    
            

Η Ελένη Παπαδάκη, ως Κλυταιμνήστρα στην «Ηλέκτρα» τον Αισχύλου, που ανέβασε το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο το 1938, σε σκηνοθεσία Δ. Ροντήρη.

            

              Ζοφερές εποχές, σκληρές και αποτρόπαιες τιμωρίες...




      Δεν έχει λεχθεί ποτέ ότι η διαπρεπής ηθοποιός Ελένη Παπαδάκη ετέλεσε η ίδια κάποιο έγκλημα π.χ. κατέδιδε στους κατακτητές κλπ. Αντίθετα, αναφέρεται ότι επειδή είχε προσβάσεις στον κατοχικό πρωθυπουργό, πολλοί προσέφευγαν σ' αυτήν, μήπως και σωθούν.
Όμως, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά ακόμη περισσότερο στη δυτική Ευρώπη, τη δεκαετία του '40, σκληρή ήταν η μοίρα που επιφυλάχθηκε σε  όσους σχετίστηκαν με τους κατακτητές ή με τους συνεργάτες τους και ιδιαίτερα στις γυναίκες. Π.χ. Στη Γαλλία τις τιμώρησαν άμεσα, με εκτέλεση, με φυλάκιση (όπως την γνωστή ηθοποιό Arletty, που της απαγόρευσαν επιπλέον, για κάποια χρόνια να παίζει), με δημόσιους εξευτελισμούς και με διαπομπεύσεις.
 



Στην Ιταλία, τον Απρίλιο του '45, στην ερωμένη του Μουσσολίνι, Κλάρα Πετάτσι, αν και δεν είχαν καταλογίσει κάτι προσωπικά στην ίδια, της επιφύλαξαν το ίδιο τέλος με τον εραστή της: Ατιμωτική θανάτωση και κρέμασμα ανάποδα σε πλατεία του Μιλάνου για δημόσια χλεύη...

 
                                 

                        Αναμόχλευση των παθών;  



         Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να αποσιωπώνται οι φρικτές συνθήκες  δολοφονίας της Παπαδάκη, αλλά ούτε επίσης  να αποσιωπάται η αναμφισβήτητα σκοτεινή πλευρά τής προσωπικότητάς της... 
Για παράδειγμα και ο Έζρα Πάουντ είναι από τους πιο σημαντικούς ποιητές, όμως  πάντα τονίζεται,, ότι υπήρξε και ένθερμος υποστηρικτής του ναζισμού και του φασισμού και γι αυτό αντιμετώπισε την κατηγορία περί εσχάτης προδοσίας.

Ασφαλώς αρμόζει στην Ελένη Παπαδάκη μια θέση ανάμεσα στις μεγαλύτερες Ελληνίδες ηθοποιούς του θεάτρου. Όμως απαράδεκτη η απόφαση του Δημ. Λιγνάδη να τιμηθεί ιδιαιτέρως, δίνοντας το όνομά της σε μια σκηνή. Υπάρχουν σκοτεινές σελίδες στο βίο της... 
Πιθανόν ακόμα, να προκληθεί το αντίθετο, δηλαδή 75 χρόνια μετά, να αναμοχλεύονται πάθη και να δικάζεται εκ νέου η Παπαδάκη. Κάποτε ο εμφύλιος  πρέπει να τελειώσει. Η ιστορία έχει κάνει τη δουλειά της και θα συνεχίσει να την κάνει...    


Σημειώσεις και πηγές:

1. https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7_%CE%A0%CE%B1%CF%80%CE%B1%CE%B4%CE%AC%CE%BA%CE%B7 ,από το βιβλίο της Μαρίας Μάλλιου, Δεκέμβρης '44, Οι μάχες στις Γειτονιές της Αθήνας, Το ανυποψίαστο θύμα, η δολοφονία της Ελένης Παπαδάκη 1903-1944,  σελ 162.

2. https://www.youtube.com/watch?time_continue=884&v=_d596EQDCkE

 

Η εξαιρετική εκπομπή της ΕΡΤ, "Παρασκήνιο":

https://www.youtube.com/watch?v=KRsvvv7eiKE

https://www.efsyn.gr/themata/fantasma-tis-istorias/193118_apo-ton-tsolakogloy-ston-ralli

 

https://tassosanastassopoulos.blogspot.com/2019/12/21121944.html