Σαμουήλ Γκρίντλευ Χάου, ο φιλέλληνας του '21, ο Άνθρωπος

       Ο Samuel Gridley Howe γεννήθηκε  το 1801 στη Βοστόνη, αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο Brown το 1821 και πήρε πτυχίο ιατρικής από το Χάρβαρντ το 1824. Αμέσως μετά  αναχώρησε για την Ελλάδα, με σκοπό να βοηθήσει τους Έλληνες στον απελευθερωτικό αγώνα τους εναντίον των Τούρκων.  Έφτασε στην Ελλάδα το 1825, ενώ μαινόταν αιματηρός εμφύλιος πόλεμος. Αν και αυτό προς στιγμήν τον κλόνισε, όμως τελικά παρέμεινε.

 

                                Εθελοντής στον Αγώνα 
 

       Για έξι χρόνια πολέμησε ως εθελοντής εναντίον των Τούρκων με γενναιότητα και ενθουσιασμό και συγχρόνως προσέφερε  υπηρεσίες ως ιατροχειρούργος στο Μεσολόγγι. Για τις ικανότητες του ως οπλαρχηγού, αλλά την ανθρωπιά του, οι Έλληνες επαναστάτες τον αποκαλούσαν "Λαφαγιέτ της Ελληνικής Επανάστασης". Όπως γράφει στο ημερολόγιό του: "Δεν εσκεπτόμουν άλλη δόξα παρά μονάχα την επιδοκιμασία των γύρω μου. Είχα κοινές τις κακουχίες με τον Ελληνικόν Λαόν και Στρατόν. Έτσι επέτυχα να μ' αγαπούν οι χωρικοί και στρατιώτες". 

Γνώρισε τους Έλληνες με τις ιδιαιτερότητες τους, τους αγάπησε και τους πρόσφερε τις υπηρεσίες του χωρίς να ζητήσει βαθμούς η χρήματα. Σε επιστολή στον πατέρα του γράφει: «Οι Ελληνες στρατιώτες είναι κακοντυμένοι. Μα δεν έχουν και τροφές. Μισθό δεν παίρνουν. Είναι αμαθείς. Ένας στους είκοσι ξέρει να διαβάζη ή να γράφη. Αλλά είναι πολύ έξυπνοι, ζωηροί, σαν τις γίδες στα βουνά, και ανδρείοι, αν τους αφήσης να πολεμήσουν με τον δικό τους τρόπο, πυροβολώντας πίσω από βράχους και δένδρα. Οι ναύτες μπορούν να συγκριθούν με τους ναύτες όλου του κόσμου. Πάντοτε νικούν τους εχθρούς στις ναυμαχίες. Έχω πλήρη εμπιστοσύνη στην υπεροχή τους».

Σε άλλο γράμμα του προς τον πατέρα του γράφει:«…ως προς τον μισθόν μου, ουδέν λαμβάνω, ούτε μ’ ενδιαφέρει, αφού η Κυβέρνησις δεν είναι εις θέσιν ούτε να θρέψη και να ενδύση τους δεινοπαθούντας στρατιώτας…η δουλειά μου τη νύχτα που πέρασε ήταν ατέλειωτη… έκαμα τόσες εγχειρήσεις που αμφιβάλλω αν θα κατόρθωνα να τις κάμω κατά τη διάρκεια ολόκληρων ετών στη Βοστώνη … δύο μήνες τώρα κοιμάμαι στο έδαφος με τα ρούχα … είχα σκεφτεί να φύγω από δω, αλλά θα ήταν πράξη επονείδιστη…».  

Ο Howe τα χρόνια της ελληνικής επανάστασης

Ο Χάου διετέλεσε ιατρός στο πλοίο «Καρτερία», πρώτος Αρχίατρος και Διευθυντής Υγειονομικού του Πολεμικού Ναυτικού, ενώ ίδρυσε το πρώτο Ναυτικό Νοσοκομείο στον Πόρο. 

Μετά από έκκληση της Ελληνικής κυβέρνησης ο Howe αναχώρησε αμέσως στην Αμερική, για εξεύρεση οικονομικών πόρων ενίσχυσης των εξαθλιωμένων Ελλήνων στρατιωτών. Ενημέρωσε  την αμερικανική κοινή γνώμη για τις θηριωδίες των Οθωμανών και κατάφερε να συγκεντρώσει 60.000 δολλάρια για τρόφιμα και υποδήματα.. Όταν επέστρεψε μοίρασε προσωπικά όλες τις προμήθειες με σοφία, δίνοντάς τις αμέσως στους αδύναμους, ενώ ίδρυσε ένα ιατρικό κέντρο στο νησί της Αίγινας. Επίσης ίδρυσε αγροτική κοινότητα για πρόσφυγες το 1829 κοντά στον Ισθμό της Κορίνθου.  

Αργότερα το 1835, η ελληνική κυβέρνηση εκτιμώντας την προσφορά του, τού απένειμε το «Μεγάλο Σταυρό του Σωτήρος».

                   

                                    Η δραστηριότητα στην Αμερική 

 

       Το 1832 επέστρεψε στην πατρίδα του και μέχρι το 1867 αφιέρωσε τη δραστηριότητα του για την ανακούφιση και   ε  κ π α ί δ ε υ σ η   τ υ φ λ ώ ν   παιδιών. Με δικά του έξοδα ίδρυσε το πρώτο Αμερικάνικο ίδρυμα για κωφάλαλα παιδιά, το Ινστιτούτο Πέρκινς και πέτυχε να συντηρείται με δωρεές των ευπόρων.

Ακόμα, ίδρυσε το πρώτο τυπογραφείο για την εκτύπωση βιβλίων για κωφάλαλους και βελτίωσε ο ίδιος το σύστημα εκπαίδευσής τους. Το 1848 ίδρυσε στη Μασσαχουσέτη, σχολείο για παιδιά με διανοητική καθυστέρηση, υπερασπιζόμενος το δικαίωμα τους στην μόρφωση. 

Από το 1846 είχε αναπτύξει εκτεταμένη δραστηριότητα κατά του δουλεμπορίου των Νοτίων Πολιτειών δημοσιεύοντας και μαχητικά άρθρα.

Κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Εμφυλίου εντάχθηκε στο τμήμα υγειονομικού του στρατού των Βορείων με βασική αποστολή την καταπολέμηση της δυσεντερίας W και του τύφου στα στρατόπεδα. 

Προς το τέλος του εμφυλίου ασχολήθηκε ενεργά με την απελευθέρωση των δούλων του Νότου και την ομαλή ένταξη τους στην κοινωνία.                                

                      

                                    Ξανά στην Ελλάδα!

 

       Το 1866, όταν μία κραυγή για βοήθεια ακούστηκε από τους Κρητικούς εναντίον της καταπίεσης από τους Τούρκους, ο Howe για άλλη μία φορά στάθηκε στο πλευρό της Ελλάδας! Περιόδευσε σε πολλές αμερικανικές πόλεις, κάνοντας γνωστό τον τον   α γ ώ ν α   τ ω ν    Κ ρ η τ ώ ν    και συγκέντρωσε χρήματα για βοήθεια.

Στην αρχή του 1867 ήρθε με την γυναίκα του και  δύο κόρες του  στην Ελλάδα, για να ανακουφίσει τους πληγέντες Κρήτες και μοίρασε τη συγκεντρωθείσα  βοήθεια. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία   τ ο ν    ε π ι κ ή ρ υ ξ ε    με μεγάλο χρηματικό ποσό, αλλά εκείνος δεν κάμφθηκε. 

                               

                                   Τα τελευταία χρόνια 

 

       Επέστρεψε στην Αμερική στο τέλος του 1867, όπου συνέχισε, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, τις κοινωνικές και φιλανθρωπικές δραστηριότητες, όπως με τη δημοσιοποίηση ενός νέου φορολογικού μοντέλου με κλιμακωτή φορολόγηση ανάλογα με το εισόδημα, ώστε το χάσμα πλουσίων - φτωχών να μικρύνει και η αμερικανική κοινωνία να γίνει δικαιότερη. 

Ο Σαμουήλ Γκρίντλευ Χάου πέθανε στη Βοστώνη το 1876 από όγκο στον εγκέφαλο. Ολόκληρη η περιουσία του ήταν μόλις 2.000 δολλάρια, τα οποία κληροδότησε στην τυφλή και κωφή Λάουρα Μπρίτζμαν για την εκπαίδευσή της. Από το γάμο του με την Julia Ward  είχε αποκτήσει έξι παιδιά. 

      Το 1949, με πρωτοβουλία των ελληνικών αρχών, δόθηκε το όνομά του σε πλοιάριο για την προβολή της αμερικανικής βοήθειας στα  πλαίσια του Σχεδίου Μάρσαλ και για την προώθηση των ελληνοαμερικανικών σχέσεων.

 

 

 

  Πηγή: .istorikathemata.com