Στις παραλίες της Κιμώλου, βάρκες - βιβλιοθήκες!

      Βάρκες-όνειρο στην Κίμωλο, έβαλαν πλώρη για τη γνώση. Αν επιλέξεις να κάνεις τις διακοπές σου σε αυτό το πανέμορφο νησάκι που βρίσκεται στο νοτιοδυτικό όριο των Κυκλάδων, δε θα χρειαστεί να κουβαλήσεις μαζί σου τα βιβλία που θα διαβάσεις στην παραλία. Γιατί απλά, η Ανοιχτή Δανειστική Βιβλιοθήκη, θα βρίσκεται δίπλα σου!

 

 

 

Οι βάρκες-βιβλιοθήκες περιμένουν τους βιβλιόφιλους στο λιμάνι του νησιού και άλλες τέσσερις παραλίες! Καθεμία από αυτές έχει και διαφορετικό σχέδιο, με μηνύματα για την μείωση των πλαστικών μίας χρήσης και την προστασία των θαλασσών.

  

 

 

 

 

Το έργο αποτελεί δωρεά του Κοινωφελές Ίδρυμα Α Κ Λασκαρίδη – A C Laskaridis Charitable Foundation, στο πλαίσιο του προγράμματος “Sea Change Greek Islands”, με στόχο την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη μείωση των πλαστικών.

 

 

 

 

 

 

 

 

Οι βιβλιοθήκες – βάρκες, κατασκευάστηκαν στην Αθήνα και βάφτηκαν στην Κίμωλο από τους Κιμωλίστες, ενώ τη φωτογράφιση επιμελήθηκε η Dora Kavellary, εθελόντρια φωτογράφος του προγράμματος “Sea Change Greek Islands”.

 

 

     

Τραγικό τέλος για τον εξαφανισθέντα συμπατριώτη μας, Θανάση Πέτσα

 

        Τα αναπάντητα ερωτήματα παραμένουν και μετά τον τραγικό επίλογο στην υπόθεση εξαφάνισης του 66χρονου τελωνειακού Θανάση Πέτσα από τα Σπάτα. Η  Αστυνομία δεν έχει προβεί μέχρι στιγμής σε καμμία δημόσια ανακοίνωση, αλλά από την οικογένειά του έγινε γνωστό, πως πρόσφατα βρέθηκε νεκρός και η σορός του ήδη παραδόθηκε για την κηδεία...

 

 

 

                     Δημόσιος κατήγορος σε υποθέσεις λαθρεμπορίου

  

 

       Ο Θανάσης Πέτσας, που όσοι τον γνώρισαν τον περιγράφουν ως ικανό και δραστήριο άτομο, κατείχε επιτελική θέση στο τελωνείο Λαυρίου και συγκεκριμένα ήταν προϊστάμενος του δικαστικού τμήματος. Η  εξαφάνισή του, πριν ένα χρόνο, συνδέθηκε με τη δραστηριότητα κυκλωμάτων λαθραίων ειδών, σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου, τηλεοπτική εκπομπή αναζήτησης και φήμες από το χώρο της εργασίας του. Τότε, έγινε λόγος για υποθέσεις προστίμων εκατομμυρίων ευρώ, τα οποία εκκρεμούσαν για περιστατικά λαθρεμπορίας στο Τελωνείο  Λαυρίου και τεράστια οικονομικά συμφέροντα ανθρώπων του υποκόσμου.

Βρισκόταν πολύ συχνά στα δικαστήρια με την ιδιότητα του δημοσίου κατηγόρου, για διάφορες υποθέσεις της υπηρεσίας του και μάλιστα την ημέρα της εξαφάνισής του είχε αναβληθεί η εκδίκαση  ανάλογης υπόθεσης...

 

  

 

 

                               

                       

                           Εξαιρετικός δάσκαλος και πολύ αγαπητός...

 

 

      

       Ο Θανάσης Πέτσας ήταν Ηπειρώτης στην καταγωγή και διέμενε στα Σπάτα από τη σχολική του ηλικία. Είχε σπουδάσει φυσικός στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και για πολλά χρόνια είχε ασχοληθεί με φροντιστήρια ιδιαιτέρων μαθημάτων. Βοήθησε γενιές παιδιών στα Σπάτα, όπου ήταν πολύ αγαπητός λόγω του καλού χαρακτήρα του και των εξαιρετικών ικανοτήτων του στη διδασκαλία.

 

 

 

 

     Η εξόδιος ακολουθία θα τελεστεί στον Ι.Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Σπάτων, αύριο Σάββατο 25 Μαΐου, στις 12 το μεσημέρι...  

 

 

"Για την Ελένη", του Μάνου Χατζηδάκι

                            
                                                 στίχοι, Μιχ. Μπουρμπούλης, ερμηνεία, Μαρία Δημητριάδη

Ημέρα Μνήμης των Ποντίων: Ένα παμπάλαιο ποντιακό τραγούδι

                                                                                ερμηνεία, Γ. Λαφαζανίδης 

Η Παναΐα λειτουργά Κι ο γούμενον κοιμάται

 

Τερέστεν ομμάτα τέρεστεν Παώ κι αροθυμάται 

 

Η Παναΐα λειτουργά Τα σήμαντρα κτυπούνε

 

Βροντούνε τα καμπανασά Τ’ Ορμάνια αντιβροντούνε

 

Τη Σουμελάς το μόναστηρ εσβήεν και χαλάεν Η Παναΐα επέθανεν

 

Σα λύρα εταράεν Αέ ρη μ  Άε Θόδωρε,  Σουμέλα Παναγία

 

Τα πάποραν εχπάστανε Δοστέν καλήν δρομείαν

 

Ρωμέικον παλικάρι 'μαι Κανέναν κι εφογούμαι 

 

Ση Σουμελάν την Παναϊά Θα πάω στεφανούμαι

 

Σουμέλα λεν την Παναϊά Σουμέλα λεν και σένα

 

Θα προσκυνώ την Παναϊά Κι ερχούμαι μετ' εσένα

 

Ση Κοσπιδήν καλόερος ση Λιβεράν τσοπάνος

 

Ση Παναΐαν Σουμελά ψάλτης και τραγωδάνος

 

Ση Σουμελάν την Παναϊά και σην Αέ Βαρβάραν

 

Εγώ με την Σωτήραν μου εψάμ ενάν λαμπάδαν

 

 

 

 

 

 

Ο δημόσιος χώρος στην Αρτέμιδα: Απαξία και εγκατάλειψη

 

Ο πολιτισμός ενός τόπου και η αξιοσύνη των διοικούντων φαίνεται από την  κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι δημόσιοι κοινόχρηστοι χώροι. Αν και επίλεκτο κομμάτι του Δήμου Σπάτων - Αρτέμιδος, η παραλιακή πόλη της Αρτέμιδος, εν τούτοις αντιμετωπίστηκε με πλήρη περιφρόνηση από όλους τους μέχρι τώρα Δημάρχους, παρά τις τεράστιες προοπτικές που προσφέρονται, αν αναπτυχθεί με σύγχρονους όρους.

 

Αντ' αυτού, παραλίες στο έλεος των καταπατήσεων, της ρύπανσης και της ηχορύπανσης, προβλήματα που εντείνονται τους καλοκαιρινούς μήνες! Η απάντηση των δημοτικών αρχόντων στις διαμαρτυρίες; "Δεν είναι δική μας αρμοδιότητα, είναι  της Αστυνομίας, του Δημοσίου, της Περιφέρειας, του Λιμεναρχείου, φταίνε οι βάνδαλοι" κ.ο.κ. Κοντολογής, δεν τον αφορά τον Δήμο ό,τι συμβαίνει στην αυλή του. Αδιαφορεί και περιμένει να επέμβουν από μόνοι τους - οι κατά τη γνώμη του - διάφοροι ...αρμόδιοι.

 

Άλλωστε, υπάρχει πάντα η δοκιμασμένη συνταγή: Άρτος και θεάματα! Π.χ. Στήθηκε παραμονές εκλογών γήπεδο ποδοσφαίρου (ούτε καν χώρος κλασσικού αθλητισμού), που, όπως καταγγέλεται, είναι σε περιοχή NATURA και πάνω στον υγρότοπο της Αλυκής, διοργανώνονται γιορτές ..σαρδέλας κλπ.

 

 

Οι φωτογραφίες είναι απλά ενδεικτικές και αφορούν ένα ελάχιστο τμήμα των απαξιωμένων δημόσιων χώρων στην Αρτέμιδα.

 

 

          Παιδικές χαρές - χώροι περιθωρίου και επικίνδυνες 

 

Από τη μία στήνονται προεκλογικά και άρον - άρον κάποιες νέες παιδικές χαρές (πιθανόν από δωρεές;), από την άλλη, οι υπόλοιπες έχουν αφεθεί χωρίς επίβλεψη, συντήρηση και στο έλεος του οποιουδήποτε. Φυσικά, με μαθηματική ακρίβεια, έτσι θα καταντήσουν και οι καινούργιες...

 

Στο φάρο: 

 

Χορταριασμένη και σπασμένη

 

 

Αντί για κάγκελα, άλλο ένα κενό

 

 

Το κενό(!)  στο πάτωμα της τσουλήθρας και από τη σκάλα ό,τι ...απέμεινε

 

 

Κοντά στη διασταύρωση: 

 

Σπασμένα και επικίνδυνα παιγνίδια, βανδαλισμένη. Η πόρτα πάντα ανοιχτή, με αποτέλεσμα να μπαινοβγαίνουν άσχετοι, συχνά περιθωριακοί...

 

 

 

 

           

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                   Πλατείες και πεζόδρομοι στην τύχη τους

 

 

Πλατεία Ελευθερίου Βενιζέλου, πανόραμα εγκατάλειψης και προσβολή για τον δημότη 

Η κατάστασή της μεγαλύτερης πλατείας πόλης, απελπιστική και άθλια. Βρώμικη, με σπασμένες πλάκες, φουσκωμένα δάπεδα, διαλυμένα τα ελάχιστα παγκάκια, παντού άμμος, παρατημένα φυτά, χωρίς καμμιά στοιχειώδη φροντίδα και αξιοποίηση.

 

 

Εδώ και χρόνια, σπασμένα παγκάκια και σπασμένες οι πλάκες επίστρωσης, παντού... 

 

Ένα από τα .... "γλυπτά"  της πλατείας

 

  

Ναι! Η πλατεία διαθέτει αμμόλοφους, με φυτά που ...ξέμειναν τα καημένα στην κορυφή!

(Για να είμαστε δίκαιοι, της κάνουν μια περιποίηση της πλατείας, μια φορά το χρόνο, της Αγίας Μαρίνας, μεγάλη η χάρη Της!)

 

Η κατάσταση στους παραλιακούς πεζόδρομους

 

 

Την ώρα του παραλιακού περιπάτου, απολαμβάνει το μάτι σας και τη συσσωρευμένη σαββούρα κατά μήκος της περίφραξης του ναυταθλητικού κέντρου ή λιμανιού, όπως αποκαλείται, που εδώ και χρόοονια είναι σε κοινή θέα...

 

 

Όχι, δεν είναι αρχαία ερείπια. Απλώς κάτι τσιμεντένια απομεινάρια, ατάκτως ερριμμένα στον πεζόδρομο κοντά στο λιμάνι...

 

 

 

Παγκάκια, που προφανώς έχουν να συντηρηθούν από τότε που κατασκευάστηκαν, δηλ. μια 25ετία!

 

 

 

  

Τί ακριβώς είναι; Χρειάζεται να σταθείς και να το παρατηρείς μέχρι να το εξιχνιάσεις:  

Πρόκειται για ένα μπετονένιο παγκάκι στον άλλο κοινόχρηστο παραλιακό πεζόδρομο, κοντά στο πρώην ΚΕΠ. Πάνω του υπάρχει τοιχείο με διακοσμητικά μοτίβα, όπως υπέρθυρα κλπ., δουλειά αρχιτεκτόνων, που είχε ακριβοπληρώσει η δωρήτρια του έργου του πεζόδρομου. 

Τώρα, ο παραπλεύρως μαγαζάτορας εναπόθεσε κουβάδες, τσιμεντένιες βάσεις, αιχμηρές γιούκες, το κάλυψε και απέκλεισε πλήρως την πρόσβαση! 

Το αρμόδιο δημοτικό όργανο δε φαίνεται να πέρασε ποτέ από εκεί...

 

 

 

      Εύστοχο και σπαρταριστό το σκίτσο του Θεοδόση Βρανά για την όλη κατάσταση στην Αρτέμιδα, ενόψει των εκλογών. Τα αντισταθμιστικά αργύρια του αεροδρομίου, οι  γιορτές της ..σαρδέλας, τα έργα βιτρίνας, το τσιμέντο για γήπεδα πάνω στον υγρότοπο της natura (!), οι ξεχειλισμένοι κάδοι, οι ...αιώνιες λακκούβες κλπ. κλπ.:

 

Ημέρα της Μητέρας: Μάγδα Φύσσα

 

      "Πού είναι ο Παύλος σου μωρή τώρα;" Αυτό τής φώναξε, μέσα στο Δικαστήριο, το χιτλερικό απόβρασμα, δείχνοντας τη γή!! Οι χρυσαυγίτες δολοφόνοι χασκογελούν μπροστά της, την απειλούν με νεύματα του τύπου "καλά θα δεις", την προπηλακίζουν αισχρά.  Ο λόγος; Ενοχλεί. Ενοχλεί η συνεχής παρουσία της εκεί. Δεν κουράστηκε τέσσερα χρόνια να συνοδεύει σχεδόν καθημερινά τους δικηγόρους της στη δίκη της Χρυσής Αυγής, που δε λέει να τελειώσει. 

Δωρική, με ακοίμητο βλέμμα, χάνοντας σπάνια την ψυχραιμία της μπροστά σε όσα διαδραματίζονται στη δίκη, επιμένει σταθερά και υπομονετικά μέχρι να αποδοθεί δικαιοσύνη, όσο δύσκολο και αν είναι να έχει απέναντί της αυτούς που σκότωσαν το παιδί της... 

Από την άλλη, μια δίκη που δεν τελειώνει, που σίγουρα κάποιοι δε θέλουν να τελειώσει, που συνέχεια εμφανίζονται νέοι μάρτυρες υπεράσπισης, νέες μέθοδοι κωλυσιεργίας, που ακόμα και τα ΜΜΕ φαίνεται να μην προωθούν όπως θα άξιζε.. Όμως αυτή η μητέρα είναι εκεί. Επιβάλλεται και μόνο με τη λιτή παρουσία της. Χωρίς να πατρονάρεται από κανένα κόμμα, δίνει μια αξιοθαύμαστη μάχη κατά του τέρατος του φασισμού, που σκότωσε το παιδί της.

 

"Νοιώθω, ότι έχω στους ώμους μου όλο το φασισμό της χώρας. Μου τον έχουνε φορτώσει", δήλωνε πρόσφατα σε μια συγκλονιστική συνέντευξη:

Καραολής και Δημητρίου, οι πρωτομάρτυρες του Κυπριακού Αγώνα. Σαν σήμερα...

 

        Σαν σήμερα, στις 10 Μαΐου 1956 απαγχονίστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας από τους Άγγλους αποικιοκράτες, ο Μιχαήλ Καραολής και ο Ανδρέας Δημητρίου. Οι δύο αγωνιστές είναι οι πρωτομάρτυρες του Κυπριακού Αγώνα και έδωσαν τη ζωή τους για την απελευθέρωση και ανεξαρτησία της Κύπρου. Από νεαρή ηλικία εντάχθηκαν στην ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών) και ανέπτυξαν πολυδιάστατη δράση εναντίον της αγγλικής κατοχής. Ο Μιχαήλ Καραολής συνελήφθη σε ενέδρα, με την κατηγορία, ότι συμμετείχε  στην εκτέλεση του συνεργάτη των Άγγλων, αστυνομικού Ηροδότου Πουλλή.

Ο Καραολής ενώ οδηγείται στο δικαστήριο

Ο Ανδρέας Δημητρίου συνελήφθη με την κατηγορία ότι πυροβόλησε και τραυμάτισε στην Αμμόχωστο πράκτορα της Ιντέλιτζενς Σέρβις. Οι δύο αγωνιστές αντιστάθηκαν μέχρι τέλους και δεν αποκάλυψαν τίποτα στις αγγλικές αρχές. Φυλακίστηκαν στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, καταδικάστηκαν σε θάνατο και απαγχονίστηκαν στις 10 Μαΐου 1956. Ο Μιχαήλ Καραολής ήταν 23 ετών και ο Ανδρέας Δημητρίου 22.  

                                               .....................................                                       Οι αντιδράσεις Το γεγονός προκάλεσε διεθνή κατακραυγή και έκρηξη αντιδράσεων στη Μεγαλόνησο. Η ΕΟΚΑ, εις απάντησιν, εκτέλεσε αμέσως δύο Άγγλους στρατιώτες. 

  Στην Αθήνα παραμονή της εκτέλεσης 4 άνθρωποι σκοτώθηκαν και 200 τραυματίσθηκαν σε συγκρούσεις με την αστυνομία κατά τη διάρκεια ογκώδους διαδήλωσης.                                                 ........................................................

Ο νομπελίστας Γάλλος συγγραφέας Αλμπέρ Καμύ (Albert Camus), μετά την ανακοίνωση της πρώτης καταδίκης, αυτής του Μιχαήλ Καραολή, σε εκτενές άρθρο του στην εφημερίδα L' Express, με τίτλο "το Ελληνόπουλο" ("L' Enfant Grec"), ζητούσε από τη διεθνή κοινή γνώμη να ασκήσει πιέσεις στη Βρετανία, ώστε να του δοθεί χάρη. Έγραφε μεταξύ άλλων στο άρθρο του:  ..."Στο ευτυχισμένο εκείνο νησί, όπου γεννήθηκε η Αφροδίτη, οι άνθρωποι πεθαίνουν σήμερα και μάλιστα με τρόπο φρικιαστικό. Για μια ακόμη φορά, η ταπεινή διεκδίκηση ενός λαού που παρέμεινε για χρόνια βουβή και αναχαιτίστηκε μόλις θέλησε να εκδηλωθεί, ξεσπά τώρα σε εξέγερση. Για μια ακόμη φορά, της εξέγερσης είχε προηγηθεί η τυφλή καταπίεση".  Οι Μιχαήλ Καραολής και Ανδρέας Δημητρίου είναι ενταφιασμένοι μαζί με άλλους 11 ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου, στα λεγόμενα "φυλακισμένα" μνήματα. Προς τιμήν τους, πολλοί δρόμοι σε Ελλάδα και Κύπρο, φέρουν το όνομά τους...       .                           Τα «Φυλακισμένα Μνήματα»   Πρόκειται για την ονομασία ενός κοιμητηρίου, που κατασκεύασαν οι Βρετανοί στις Κεντρικές Φυλακές της Λευκωσίας. Πρόκειται για περιτοιχισμένο μικρό χώρο, δίπλα στα κελλιά των μελλοθανάτων και την αγχόνη.Οι κατακτητές Βρετανοί έθαβαν εκεί όσους εκτελούσαν για τη δράση τους στον Απελευθερωτικό Αγώνα, προκειμένου οι τάφοι να είναι αποκλεισμένοι και να μη μετατρέπονται οι κηδείες των αγωνιστών σε μαζικά συλλαλητήρια και μαχητικές διαδηλώσεις.Η κηδεία γινόταν αμέσως μετά τον απαγχονισμό, μόνο με την παρουσία του ιερέα των φυλακών, ο οποίος έψελνε τη νεκρώσιμη ακολουθία έξω από την κλειστή είσοδο του κοιμητηρίου! Ακολουθούσε η ταφή χωρίς την παρουσία συγγενών των νεκρών και άλλων Ελληνοκυπρίων, οι οποίοι μπόρεσαν να επισκεφτούν τους τάφους των ηρώων, μόνο μετά το τέλος του Κυπριακού Αγώνα.     

Tο νησάκι του Αγίου Νικολάου στην Αρτέμιδα, που γιορτάζει αύριο

     

 

  Πρόκειται για τη μεγαλύτερη από τις δυο βραχονησίδες με το όνομα "Κοκκινονήσια", που  αναφέρονται σε Β.Δ. στο ΦΕΚ του 1847, ως υπαγόμενα τότε μαζί με άλλα νησιά και περιοχές στο Δήμο Κρωπίας. Σήμερα ανήκει στο Δήμο Σπάτων - Αρτέμιδος.

Βρίσκεται σε απόσταση μισού ναυτικού μιλίου από την ακτή του σημερινού οικισμού του Αγίου Νικολάου και η έκτασή του είναι 12 στρέμματα.

       Το ξωκκλήσι του Αγίου Νικολάου κτίστηκε από το Σπαταναίο Σπυρίδωνα  Κουλοχέρη περίπου το 1882, στα ερείπια παλαιότερου ναού και κατά την παράδοση μετέφεραν τις πέτρες για το κτίσιμο από την περιοχή "Μεσοβάρδα" της Αρτέμιδος με κάρα.  Ανακαινίστηκε το 1920 από τον Κων/νο Γεώργα, (γαμπρό του πρώτου κτήτορα), επειδή είχε υποστεί φθορές λόγω της γειτνίασης με το υγρό στοιχείο, η οικογένεια του οποίου το εδώρησε αργότερα στη μονή του Οσίου Εφραίμ.

Ό Άγιος Νικόλαος ο εν Βουνένοις ή Άγιος Νικόλαος ο Νέος  - όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι - εορτάζει στις 9 Μαϊου.

 

       Η θαλάσσια ζώνη  γύρω από το νησάκι είναι σήμερα αγαπημένος προορισμός θαλάσσιων σπορ και στην περιοχή υπάρχουν ωργανωμένες δραστηριότητες wind surfing, kite surfing, ιστιοπλοΐας κλπ.  

 

 

 

 

Το νησάκι έχει ακόμα πολλούς αχινούς. Ψαράδες διηγούνται, ότι στη δεκαετία του '80 έρχονταν από μακρυά για να ψαρέψουν στα Κοκκινονήσια, διότι υπήρχαν τεράστια λαυράκια και  "κοπάδια" από  θεόρατες συναγρίδες!

 

                           

                                 Η γιορτή του Αγίου Νικολάου άλλοτε

 

 

       Οι Σπαταναίοι θυμούνται με μεγάλη νοσταλγία το πανηγύρι ανήμερα της γιορτής του Αγίου. Παλιά, ξεκινούσαν με τις σούστες από τα Σπάτα και όταν έφταναν στην απέναντι ακτή (εκεί ακριβώς που είναι σήμερα ο οικισμός του Αγίου Νικολάου) και επιβιβάζονταν σε βάρκες για να φτάσουν στο νησάκι...  

 

 

 

 

Εδώ, μια ακόμη παλαιότερη φωτογραφία από το πανηγύρι, όπως μαρτυρά η  παραδοσιακή φορεσιά του ηλικιωμένου, η όλη εμφάνιση του νεαρού κοριτσιού και η  ύπαρξη της σούστας πίσω τους.

 

 

 

              Μετά τη λειτουργία, επέστρεφαν και άρχιζε η ετοιμασία για το ψήσιμο...

                                                              Γευμάτιζαν και......

                                            ......το πανηγύρι κορυφωνόταν.... 

      Υπήρξε όμως και ένα θλιβερό  γεγονός που συνέβη στα μέσα της δεκαετίας του ΄60, δυστυχώς με αρκετά θύματα (ο ιερέας, καλόγριες και προσκυνητές), όταν αναποδογύρισε στην επιστροφή η υπερφορτωμένη με κόσμο βάρκα. Μάλιστα, κάθε χρόνο την ημέρα της γιορτής στις 9 Μαΐου, μετά το πέρας της λειτουργίας στο νησάκι, τελείται και μνημόσυνο για τους πνιγέντες... 

Θεωρείται, ότι εξαιτίας αυτού του ατυχήματος, κτίστηκε, στη στεριά πλέον, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου στον ομώνυμο σήμερα οικισμό.

                                                     Το τοπίο

 

Ο Άγιος Νικόλας έχει πυκνή χαμηλή βλάστηση. Υπάρχουν αμάραντοι, κρίνοι της θάλασσας, σχίνα, αρμυρίκια. 

 

 

    Ανατολικά από το εκκλησάκι,  σε μικρή απόσταση, διασώζονται ίχνη τάφων  (επιμήκη λαξεύματα σε βραχώδη επιφάνεια),  πιθανόν νεολιθικής  περιόδου.

 

 

 

Επίσης, στο βόρειο άκρο του νησιού, περίπου 150 μέτρα από το ναό,  υπάρχει πηγάδι  με γλυφό νερό.

 

 

 

 

      Παλαιότερα ίχνη κατοίκησης συναντάμε και στο νότιο τμήμα, όπου  υπάρχουν ερείπια, πιθανότατα  ναού παλαιοχριστιανικής περιόδου. Αυτό μαρτυρούν τα διάσπαρτα μεγάλα τεμάχια  κεραμιδιών και οι δύο αράβδωτοι κίονες, που βρίσκονται κοντά στο εξωτερικό ξύλινο στέγαστρο.  

 

 

 

 

       Επίσης στο θαλάσσιο χώρο μεταξύ του νησιού και του ακρωτηρίου "Βελάνι" στην απέναντι ακτή,  έχει  εντοπιστεί σύμφωνα με την Εφορία Εναλίων Αρχαιοτήτων και αρχαίο ναυάγιο ....*

 

 

 

* Πηγή: http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:3Pf4SdxkoZYJ:www.slideshare.net/kostasz64evia/40-46terna-e+&cd=86&hl=el&ct=clnk&gl=gr&client=firefox-a   

 

Λοιπές πηγές: Λεύκωμα ¨Εν Εκκλησίες ευλογείτε τον Θεόν", έκδοση του συλλόγου "Οι φίλοι της Γνώσης" , Σπάτα 2010.

Ντόπια προφορική παράδοση

Φωτογραφίες και από evoikosailing, optimumsailing, panoramio.com,  nefeloma.blogspot.gr, attikanet.blogspot.gr