Από τα σχολεία - μέγαρα του Βενιζέλου στα σημερινά σχολεία - κοντέινερς

Το ιστορικό κτίριο του Α' Δημοτικού Σπάτων

 

Την εύκολη και φτηνή λύση των κοντέινερ επιλέγουν οι κυβερνήσεις, τις τελευταίες δεκαετίες, για τη σχολική στέγαση.

Και όμως, η Ελλάδα είχε στο παρελθόν μια λαμπρή παράδοση σε σχολικά οικοδομήματα, που στέκουν αγέρωχα μέχρι σήμερα, προκαλούν το θαυμασμό, συχνά κηρύσσονται διατηρητέα, κάποια μετατρέπονται πολιτιστικά κέντρα κλπ.

Όσον αφορά τα σχολικά κτίρια του τέλους του 19ου αι. και των αρχών του 20ού αι., αυτά είχαν ανεγερθεί είτε με δαπάνες του κράτους είτε από κληροδοτήματα ευεργετών.

Ακολούθησε, μεταξύ των ετών 1928 - 1932, από την κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, το μεγαλύτερο πρόγραμμα ανέγερσης σχολείων που πραγματοποιήθηκε ποτέ στην Ελλάδα.

 

 

 

Τα περίφημα σχολικά  κτίρια του Ελευθερίου Βενιζέλου

 

 

 

 

      Το πρόγραμμα αυτό, μοναδικό στα χρονικά, έλαβε σάρκα και οστά κατά τη λεγόμενη "χρυσή τετραετία" της β' κυβέρνησης Βενιζέλου, με Υπουργούς Παιδείας, αρχικά τον Κ. Γόντικα και μετέπειτα τον Γ. Παπανδρέου. 

Σχολείο - κόσμημα, στο χωριό Θραψανό Ηρακλείου Κρήτης

 

 

 

Πρόκειται για ένα από τα εντυπωσιακά φαινόμενα του ελληνικού εκσυγχρονισμού στη διάρκεια του Μεσοπολέμου, σε επίπεδο κρατικής πολιτικής. Μαζί με την ιστορική μεταρρύθμιση στην παιδεία, που προχωρούσε παράλληλα, αποτέλεσε μια πρωτοπορία και σε διεθνές επίπεδο και συγχρόνως μια από τις πιο επιτυχείς παρεμβάσεις της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής στο δημόσιο χώρο..

 

 

Κορωπί

 

 

Θεωρείται, πως το επίτευγμα της β' κυβέρνησης Βενιζέλου, στον τομέα των σχολικών κτιρίων, δε βρίσκει όμοιό του στην Ευρώπη! Περιλάμβανε κατασκευή και αποπεράτωση αρχιτεκτονημάτων εναρμονισμένων στο εκάστοτε φυσικό περιβάλλον, με αυστηρές κτιριολογικές προδιαγραφές, πρωτοποριακές υποδομές και με μεγάλο περιβάλλοντα χώρο.

 

 

Το περίφημο "Σχολείο Έλενας Βενιζέλου" της Καισαριανής, δυναμικότητας 400 μαθητών, δωρεά εξ ολοκλήρου της Έλενας Βενιζέλου

 

 

 

Κατασκευάστηκαν τότε, 3.167 σχολικά κτίρια και δαπανήθηκαν 1,5 δις δρχ.! Η  χρηματοδότηση προήλθε από το περίσσευμα του προϋπολογισμού, με δάνεια του ελληνικού κράτους από τη Σουηδία και παράλληλη στήριξη από ιδρυθέντα Ταμεία Εκπαιδευτικής Πρόνοιας σε κάθε Δήμο και Κοινότητα. Συχνά μάλιστα, όπου υπήρχε δυνατότητα, συνέδραμαν και οι κάτοικοι είτε με δωρεές οικοπέδων είτε με προσωπική εργασία....

 

 

Δημοτικό και γυμνάσιο στην Πυλαία Θεσσαλονίκης

 

 
Όλα τα νεοανεγερθέντα κτίρια είναι  έργα διαπρεπών Ελλήνων Αρχιτεκτόνων, κάποιοι εκ των οποίων ανήκαν στην πρώτη ομάδα αποφοίτων του ΕΜΠ (1921). Στέγασαν σχολεία Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, τα οποία επέδρασαν στη διαμόρφωση σειράς γενεών.... 

 

 

 

Πέτρινο σχολείο στο μικρό χωριό Κολλίνες Τρίπολης, σήμερα λαογραφικό μουσείο

 

 

 Σήμερα: κοντέινερ και συρρίκνωση του αύλειου χώρου

 

 

Σχολικό ...συγκρότημα... Αίθουσες - κοντέινερ στον Εύοσμο Θεσσαλονίκης

     Μετά τον καταιγισμό σχολικών κτιρίων της εποχής του Βενιζέλου, συνεχίστηκε για αρκετές δεκαετίες - αν και σε αργότερο ρυθμό -  η ανέγερση νέων σχολικών μονάδων με πιο μοντέρνα αρχιτεκτονήματα, που συχνά έφεραν την υπογραφή γνωστών αρχιτεκτόνων. Η συνέχεια όμως, απογοητευτική....

 

Νηπιαγωγείο στου Ζωγράφου, για 74 παιδιά. Τα κοντέινερ τοποθετήθηκαν σε ακάλυπτο πολυκατοικίας!!!

 

 

 

Τις τελευταίες δεκαετίες, η ανάγκη για σχολική στέγαση και η παντελής έλλειψη βούλησης για τα σχετικά κονδύλια οδήγησαν σε μια λύση, που αρχικά μεν δηλώθηκε ως προσωρινή, αλλά που γρήγορα εξελίχθηκε σε μόνιμη, τα κοντέινερ! Χώροι που θυμίζουν εργοτάξια δημοσίων έργων και εξευτελιστικοί για την εκπαίδευση στην Ελλάδα..

 

Σχολικά κοντέινερς 15 χρόνων (!), στο Δήμο Σπάτων - Αρτέμιδος

Τοποθετούνται κυρίως  μέσα στον περιβάλλοντα χώρο των παλαιών σχολικών κτιρίων, με αποτέλεσμα  τη δραματική μείωση του αύλειου χώρου... Και όχι μόνο. Έχουν τοποθετηθεί ακόμα και μέσα σε γήπεδα και σε ακάλυπτους πολυκατοικιών!!

Στην Πετρούπολη Αττικής, τα κοντέινερ τοποθετήθηκαν μέσα σε γήπεδο μπάσκετ!

 

 

     Σε όλη την Ελλάδα, από τα νηπιαγωγεία μέχρι και τη Β/θμια Εκπαίδευση, όλο και αυξάνονται τα κοντέινερ - αίθουσες διδασκαλίας και είναι πλέον η συνήθης πρακτική αντιμετώπισης των σχολικών αναγκών!  Οι αντιδράσεις, συνεχείς και πολλές, δεν πτοούν τους υπεύθυνους...  

    Η παιδεία δεν είναι στην προτεραιότητα αυτής της (ευρωπαϊκής;) χώρας.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Πηγές:

 

"Τα νέα σχολικά κτίρια", επιμ. Ανδρέα Γιακουμάτου, Εκδόσεις Καπόν, Αθήνα, 2019

Νικολάου Παπαδάκη, "Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Άνθρωπος ο Ηγέτης, Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών "Ελευθέριος Βενιζέλος, Χανιά 2017

http://attikanet.blogspot.com/2020/05/blog-post_87.html

https://goneiskaisarianis.gr/2020/06/27/2xroni_stirixi_psifisma/

 

http://1dim-kaisar.att.sch.gr/autosch/joomla15/index.php/to-sxoleio-mas/istoria-sxoleiou

 

https://2dim-korop.blogspot.com/p/blog-page_763.html?m=1&fbclid=IwAR2cYuN3SHRdDOqcDO-PSZCAw6gC33ocen2e0D8lp957WzGNK_RzOcoHpwQ

 

https://www.ethnos.gr/greece/article/125014/tolykeiothsattikhspoystegazetaisekonteinerpanoseghpedompasket

 

https://www.exploring-greece.gr/el/show/23732/:ttd/DIMOTIKO-SCHOLIO-LAOGRAFIKO-MUSSIO#.YYYe92rQDVP 

https://politic.gr/featured/evosmos-mathima-se-konteiner-ektaktis-anagkis/

 

https://www.aftodioikisi.gr/parapona_sto_dimarxo/d-zografoy-eftiaxan-nipiagogeio-gia-74-paidia-me-konteiner-se-akalypto-polykatoikias/