Ο Νικήτας Σταματελόπουλος ή Νικηταράς, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους αγωνιστές του 1821. Ήταν ανιψιός του Κολοκοτρώνη και συντηρούσε δικό του Σώμα Ενόπλων, με άνδρες από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Άξιος, ακαταπόνητος, τίμιος, "το διαμάντι του Εικοσιένα" κατά τον ιστορικό Δ. Φωτιάδη.
 |
| Εξαίρετη λιθογραφία του Α. Ιατρίδη με τον υπότιτλο, "Ντελής, ιππεύς Οθωμανός και ο ταχύπους Νικηταράς" (συλλογή Ν. Βότση) |
Είχε μυηθεί από το 1818 στη Φιλική Εταιρία και ήταν παρών σε όλα σχεδόν τα πεδία των μαχών της Επανάστασης, έλαβε δε το προσωνύμιο «Τουρκοφάγος» από τη δράση του στην περίφημη μάχη στα Δερβενάκια. Λέγεται, πως εκεί, τέσσερα σπαθιά σπάσανε στα χέρια του Νικηταρά και η λαϊκή μούσα τον εξύμνησε μαζί με τον Κολοκοτρώνη:
"Μα εκεί τους καρτεράγανε με δυνατό ντουφέκι
ο καπετάν Νικηταράς και οι Κολοκοτρωναίοι
-Δώστε φωτιά μωρέ παιδιά, προσέχτε παλληκάρια!
Κι ευθύς εξεσπαθώσαν, τους έδωσαν ντουμάνι,
τους τσάκισαν και πέφτανε κορμιά χωρίς κεφάλια..."
 |
| Ο Νικηταράς συντρίβει στο Αγιονόρι την οπισθοφυλακή του Δράμαλη (Πίνακας του P. von Hess) |
Μετά τα Δερβενάκια συνέχισε και αποτέλειωσε τους Τούρκους στο Αγιονόρι και ενώ όλοι πήραν λάφυρα πολύτιμα, εκείνος δεν καταδεχτηκε απολύτως τίποτα. Όμως τα παλληκάρια του λογάριασαν πως ήταν προσβολή να μείνει ο καπετάνιος τους μ' άδεια χέρια και του χάρισαν ένα δαμασκηνό σπαθί και ένα άλογο. Σύντομα όμως, το άλογο το χάρισε στον Τσοπανάκο, τον ανάπηρο περίφημο τροβαδούρο του 21 και όσο για το σπαθί, όταν χρειάστηκε να κινηθεί ο στόλος και δεν υπήρχαν χρήματα, το έδωσε, μη έχοντας τίποτα άλλο να προσφέρει.
Κατά τον εμφύλιο της Επανάστασης, του πρότειναν να σκοτώσει τον Ανδρούτσο και να κάνουν αυτόν αρχηγό στη θέση του, αλλά ο Νικηταράς αρνήθηκε οργισμένος. Ποτέ δε δέχθηκε οποιαδήποτε αμοιβή για τις υπηρεσίες του προς την πατρίδα.
Μετά την Απελευθέρωση, τάχθηκε με το μέρος του Καποδίστρια και έγινε ένας από τους στενότερους συνεργάτες του Κυβερνήτη.
Φυλάκιση, τύφλωση και άδεια επαιτείας!
Τον Δεκέμβριο του 1839 το οθωνικό κράτος φυλάκισε το Νικηταρά με την κατηγορία της συνωμοσίας κατά του θρόνου. Οι άθλιες συνθήκες κράτησης προκάλεσαν ανεπανόρθωτες βλάβες στην υγεία του, εξαιτίας της υπερβολικής υγρασίας στο κελί, της απαγόρευσης κάθε επικοινωνίας και της κακοποίησης από τους δεσμοφύλακες. Η δίκη του έγινε το 1840, το δικαστήριο τον αθώωσε, αλλά οι Βαυαροί διέταξαν πάλι τον εγκλεισμό του στις φυλακές της Αίγινας, όπου έμεινε για 14 μήνες, μέχρις ότου, του δόθηκε χάρη από τον Όθωνα. Ήδη όμως έπασχε από ζάχαρο χωρίς να το γνωρίζει, με αποτέλεσμα να τυφλωθεί σχεδόν τελείως.
Βίωσε την αχαριστία και την αγνωμοσύνη του νεοσύστατου τότε ελληνικού κράτους, το οποίο τού αρνήθηκε μια αξιοπρεπή σύνταξη και αντ΄ αυτού, του χορηγήθηκε "άδεια επαιτείας" σε μια θέση κοντά στη σημερινή εκκλησία της Ευαγγελίστριας στον Πειραιά, κάθε Παρασκευή!
Τελικά, όταν το 1843 ο Όθωνας αναγκάστηκε να δεχθεί Σύνταγμα, απονεμήθηκε στο Νικηταρά ο βαθμός του υποστρατήγου και μια πενιχρή σύνταξη. Το "διαμάντι του Εικοσιένα" έζησε μερικά χρόνια ακόμα, σ΄ένα παλιόσπιτο στον Πειραιά, με σύνταξη πείνας, τρεκλίζοντας τυφλός, μ΄ένα ραβδί στο χέρι... Απεβίωσε το 1849 σε ηλικία 61 ετών. Τελευταία του επιθυμία ήταν να ταφεί δίπλα στον Κολοκοτρώνη...
Πηγές:
Δημήτρη Φωτιάδη, Η Επανάσταση του 21, εκδοτικός οίκος Ν. Βότση, Αθήνα 1977
argolikivivliothiki.gr
Οι Βαυαροί τοτε, οι τρόικες σήμερα. Οποιος σηκώσει κεφαλι συντρίβεται
ΑπάντησηΔιαγραφήΟ Τσοπανάκος που του χάρισε ο Νικηταράς το άλογο, ήτανε λαϊκός ποιητής που εξυμνούσε τα κατορθώματα των αγωνιστών. Όμως, εκτός από ανήμπορος, δύσμορφος και με ατροφικό σώμα, ήταν και πάμφτωχος ο καημένος και δε μπορούσε να θρέψει τ΄ άλογο, οπότε σκάρωσε αυτούς τους στίχους και έστειλε γράμμα στον Νικηταρά:
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο δώρο σου Νικηταρά, άλογο χωρίς νουρά,
ή μου στέλνεις και κριθάρι ή σου στέλνω το τομάρι!!!!
Συγκλονιστικο! Αδεια να ζητιανευει! Αυτη η ντροπη δεν ξεπλενεται ποτε!
ΑπάντησηΔιαγραφή