Η 4η Αυγούστου "του πάγου και του ρετσινόλαδου"

Ο δικτάτορας ενώ τον χαιρετούν φασιστικά

 

 

  Σαν σήμερα, στις 4 Αυγούστου 1936, παραμονή εικοσιτετράωρης πανελλαδικής απεργίας, ο Ιωάννης Μεταξάς, με τη συγκατάθεση του βασιλιά, επικαλούμενος κίνδυνο εσωτερικών ταραχών και ασταθή διεθνή κατάσταση, ανέστειλε επ' αόριστον την ισχύ των διατάξεων του Συντάγματος που κατοχύρωναν τις προσωπικές και συλλογικές ελευθερίες και διέλυσε τη Βουλή, καταλύοντας τον  κοινοβουλευτισμό και επιβάλλοντας δικτατορία.

 

 

Οι πρωτεργάτες της δικτατορίας, Ιω. Μεταξάς και βασιλιάς Γεώργιος  Β'






ΣΥΛΛΗΨΕΙΣ, ΕΚΤΟΠΙΣΜΟΙ, ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΡΙΑ 

Ο Κ. Μανιαδάκης, ο διαβόητος υφυπουργός Εθνικής Ασφαλείας της 4ης Αυγούστου, που έμεινε στην ιστορία για το βασανιστήριο του "πάγου και ρετσινόλαδου"...

 

Η αστυνομία του καθεστώτος στράφηκε με σκληρότητα κατά των αντιπάλων του και ο υφυπουργός Ασφαλείας Κ. Μανιαδάκης έγινε ο φόβος και τρόμος κάθε δημοκρατικού πολίτη. Το όνομά του έμεινε στην ιστορία για τα βασανιστήρια που εφάρμοζε και συνώνυμο με το απεχθές μαρτύριο του "πάγου και ρετσινόλαδου"... Αναρίθμητοι αντίπαλοι του καθεστώτος εκτοπίστηκαν σε ξερονήσια και βασανίστηκαν φρικτά στα κρατητήρια.

Ο Γεώργιος   Κ α φ α ν τ ά ρ η ς   σε ανακοίνωση διαμαρτυρίας γράφει:  «Αι αυθαίρετοι συλλήψεις είναι συνήθη φαινόμενα. Πάμπολλοι είναι οι υποβληθέντες εις μεσαιωνικά μαρτύρια».

 

 

ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΣΟΦΟΚΛΗ!

 

      Αμέσως επιβλήθηκε αυστηρή λογοκρισία στις και ιδρύθηκαν ειδικές επιτροπές λογοκρισίας για τον τύπο, το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Κατασχέθηκαν τα βιβλία που δεν άρεσαν στο καθεστώς και οργανώθηκαν δημόσιες τελετές για  ν α    κ α ο ύ ν,  κατά τα χιτλερικά πρότυπα. Ανάμεσά τους, έργα του Φρόιντ, του Τσβάιχ, του Ντοστογέφσκι, του Γκαίτε, αλλά και του Παπαδιαμάντη και του Καρκαβίτσα!  Λογοκρίθηκε ακόμα και ο Θουκυδίδης και συγκεκριμένα ο «Επιτάφιος του Περικλή», ενώ απαγορεύθηκε και η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή που επρόκειτο να ανεβεί στο Εθνικό Θέατρο. Μετά τον θόρυβο που δημιουργήθηκε, η παράσταση ανέβηκε μεν, αλλά είχαν αφαιρεθεί κάποιοι «επιλήψιμοι» στίχοι! 

Χαρακτηριστικά, ο Κάρολος Κουν είχε αφηγηθεί στην ΕΡΤ (12/9/84) την προσωπική του περιπέτεια:

«Με κάλεσαν στην Ασφάλεια του Μεταξά για απολογία επειδή παρουσιάζω κομμουνιστικά έργα. Τους ρώτησα να μου πουν ποια έργα που ανεβάζω είναι κομμουνιστικά και μου απάντησαν "Ο Πλούτος" του Αριστοφάνη και "Ο κατά φαντασίαν ασθενής" του Μολιέρου»!!

   

              

Ο Μεταξάς με τον Γκαίμπελς, το 1939, στην Αθήνα

 

 

              ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΑ ΦΑΣΙΣΤΙΚΑ ΠΡΟΤΥΠΑ

    

      Το εκπαιδευτικό σύστημα υπέστη σημαντική οπισθοδρόμηση, καθώς κύριος προσανατολισμός της μεταξικής εκπαιδευτικής πολιτικής ήταν η ενίσχυση της περίφημης Εθνικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΟΝ), της οποίας αρχηγός ήταν ο ίδιος ο δικτάτορας και υπαρχηγός ο διάδοχος του θρόνου πρίγκιπας Παύλος. 

Επίσης ο Μεταξάς εκτός από Πρωθυπουργός και υπουργός Στρατιωτικών ήταν συγχρόνως και υπουργός Παιδείας! 

Η συμμετοχή στην ΕΟΝ, τύποις δεν ήταν υποχρεωτική, όμως η μη συμμετοχή των νέων είχε δυσμενείς επιπτώσεις, στην πραγματικότητα δηλαδή ήταν αναγκαστική. Οι  αντιφρονούντες εκπαιδευτικοί εκτοπίστικαν, με συνέπεια στα σχολεία να γίνεται πλέον συστηματική προπαγάνδα υπέρ του καθεστώτος μέσα από τη διδασκαλία και τα νέα βιβλία. Στην ΕΟΝ ήταν συνεχής η προσπάθεια διαπαιδαγώγησης κατά τα φασιστικά πρότυπα, ακόμα και σε μικρά παιδιά. Πολύ χαρακτηριστικός ήταν και ο ναζιστικός χαιρετισμός (φωτό). Οι νέοι διδάσκονταν μεταξύ των άλλων,  να έχουν ως πρότυπο την αρχαία κοινωνία και εκπαίδευση των Σπαρτιατών (αντί της Αθηναϊκής Δημοκρατίας) και την πίστη στο θεσμό της Βασιλείας. Ως κύριο μέσο θεραπείας των κοινωνικών προβλημάτων προπαγανδιζόταν στα σχολικά βιβλία η  ...ελεημοσύνη.

 

 

 

                   ΤΑ ΦΙΛΟΛΑΪΚΑ ΜΕΤΡΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ

 

      Προσπαθώντας να προσεταιριστεί τις τάξεις των αγροτών και των εργατών, το καθεστώς της 4ης Αυγούστου έλαβε πράγματι ορισμένα  φιλολαϊκά μέτρα. Ανάμεσά τους, η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η συνέχιση της αγροτικής μεταρρύθμισης και η καθιέρωση του θεσμού της υποχρεωτικής διαιτησίας μεταξύ εργατοϋπαλλήλων και εργοδοτών. Το σημαντικότερο ήταν, ότι έσπευσε να εφαρμόσει αποφάσεις των προηγουμένων κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων για τη λειτουργία του ΙΚΑ, χωρίς όμως να προβλέψει πόρους για τη χρηματοδότησή, με αποτέλεσμα τον ιδιαίτερα αργό ρυθμό ασφάλισης των εργαζομένων. Επίσης  θέσπισε μεν συλλογικές συμβάσεις εργασίας, αλλά  οι συνδικαλιστές διορίζονταν από το καθεστώς!

(Να σημειωθεί, ότι η ίδρυση του ΙΚΑ και η θέσπιση του 8ώρου είχαν γίνει πριν από την εγκαθίδρυση της μεταξικής δικτατορίας, με το Ν. 6298/1934, επί Παν. Τσαλδάρη, το ΙΚΑ και με το Π. Δ. 27/6/1932 επί Βενιζέλου, η καθιέρωση του 8ώρου. Είχε προηγηθεί ο νόμος 2269/1920 επί Βενιζέλου πάλι, με τη νομοθετική κύρωση της Διεθνούς Σύμβασης Εργασίας.)

 

                           ΟΙ ΠΡΟΗΓΗΘΕΙΣΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΑΝΑΤΑΡΑΧΕΣ

 

       Μεγάλης έντασης εργατικές κινητοποιήσεις υπήρξαν κατά το διάστημα που προγήθηκε της μεταξικής δικτατορίας.

Στο Σουφλί απεργούν 10.000 μεταξοπαραγωγοί και ξεσπούν αγροτικά συλλαλητήρια στη Μακεδονία και προειδοποιητική απεργία των καπνοπαραγωγών της Καβάλας.

Στις 29 Απριλίου αρχίζει η μεγαλύτερη απεργία διαρκείας στη Θεσσαλονίκη από τους καπνεργάτες, που επεκτείνεται στις Σέρρες, το Λαγκαδά, το Βόλο, τη Δράμα, την Ξάνθη και στην Καρδίτσα. 

 

Η μάνα που θρηνεί το νεκρό γιό της, τον καπνεργάτη Τάσο Τούση κατά τις κινητοποιήσεις του Μαΐου 1936 στη Θεσσαλονίκη, ενέπνευσε το Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον "Επιτάφιο"..

Την Πρωτομαγιά σύσσωμος ο εργατικός κόσμος της Θεσσαλονίκης εξεγείρεται. Η αστυνομική βία που ξεσπά, με τη βοήθεια του στρατού ξεπερνάει κάθε όριο,  σε σημείο που κατεβαίνουν για συμπαράσταση στους καπνεργάτες και πολλοί κλάδοι εργαζόμενων. Λόγω της γενικευμένης εξέγερσης παραλύει κάθε επαγγελματική δραστηριότητα. Αστυνομία και ο στρατός αποσύρονται  στα τμήματα και στα στρατόπεδα. Κομβικό σημείο, η λιποταξία σημαντικού μέρους του στρατού προς τους απεργούς!

Το εργατικό κίνημα καταστέλλεται βίαια στις 9 Μαΐου, αφήνοντας πίσω 12 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Η 24ωρη πανελλαδική απεργία της ΓΣΕΕ στις 13 Μαΐου για τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης, οδήγησε σε συλλήψεις απεργών, φυλακίσεις και εκτοπίσεις εκατοντάδων κορυφαίων στελεχών του εργατικού κινήματος. 

Ο δρόμος προς την 4η Αυγούστου είναι πλέον ανοιχτός. Ο Μεταξάς μόλις ανέλαβε, διόρισε πρόεδρο της ΓΣΕΕ τον Αριστείδη  Δημητράτο που ήταν ταυτόχρονα και υπουργός Εργασίας!! 

 

       ΗΡΩΟΠΟΙΗΣΗ, ΜΕ ΑΠΟΣΙΩΠΗΣΗ ΤΩΝ ΣΚΟΤΕΙΝΩΝ ΠΤΥΧΩΝ...

 

Ο Μεταξάς θεωρήθηκε ικανός ως στρατιωτικός και του πιστώνεται η καλή πολεμική θωράκιση της χώρας ενόψει του επερχόμενου πολέμου, αν και αμφισβητείται η χρησιμότητα των τεράστιων αμυντικών έργων, ως γενομένων στα πλαίσια μιας ξεπερασμένης πολεμικής αντίληψης. Π.χ. την ιλιγγιώδους κόστους περίφημη "γραμμή Μεταξά", οι Γερμανοί απλώς την ...παρέκαμψαν.

Με την άρνησή του να επιτρέψει την είσοδο των Ιταλών στη χώρα το '40, απέκτησε, έστω και προσωρινά, τη γενική αποδοχή και μεταπολεμικά, διατηρήθηκε συμπάθεια και θαυμασμός στο πρόσωπό του από μερίδα πληθυσμού, συνεπικουρούντος και του γεγονότος της μη καταδίκης τού σκληρού αντιδημοκρατικού καθεστώτος της 4ης Αυγούστου από τις μεταπολεμικές κυβερνήσεις, της αναφοράς του δικτάτορα, ως ήρωα του "Όχι" στα σχολικά βιβλία κλπ. Μάλιστα, κατά κάποιο τρόπο, η στάση του το '40 θεωρήθηκε για πολλούς  "συγχωροχάρτι" για το σκληρό δικτατορικό καθεστώς. 

Όμως:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Αποσιωπώνται τελείως οι αιματηρές οικονομικές θυσίες του ελληνικού λαού, που με  το υστέρημά του ανέλαβε το γιγαντιαίο οικονομικό κόστος της στρατιωτικής ετοιμασίας, με νέους φόρους και  δήμευση καταθέσεων. 

Μάλιστα  ο «Έρανος υπέρ Αεροπορίας»,  έγινε φράση συνώνυμη με την κατάχρηση δημόσιου χρήματος, αφού χρήματα που συγκεντρώθηκαν για την αγορά αεροσκαφών βρέθηκαν στα θυλάκια στελεχών και φίλων του Μεταξά**.

- Αποσιωπάται, ότι το μεταξικό καθεστώς προέβη στην εξής κατάπτυστη πράξη:

Μετά την είσοδο των Γερμανών στη χώρα, παρέδωσε, ως ομήρους, 1200 φυλακισμένους και εξόριστους πολιτικούς του αντιπάλους, στους κατακτητές, με αποτέλεσμα 677 να εκτελεστούν...* 

- Απεκρύβη, επιμελώς, το "βεβαρημένο" παρελθόν του Μεταξά, όταν η κυβέρνηση Γούναρη τον διέταξε το 1922 να αναλάβει επικεφαλής της Μικρασιατικής Εκστρατείας στην πιο κρίσιμη στιγμή και εκείνος αρνήθηκε να παράσχει υπηρεσίες προς την πατρίδα, "έκανε πίσω"! 

Για τη στάση του αυτή ο Γεώργιος Βλάχος σε άρθρο του στην "Καθημερινή" το 1922 τον εξευτέλισε: 

".. Άνθρωπε μικρέ, που περίμενες να κατασκευάσεις πρωθυπουργικόν φράκον από τα ράκη. Φύγ' απ' εδώ ανυπότακτε στρατιώτα των αναγκών μου, αυτόκλητε κηδεμών της ατυχίας μου,  τ έ κ ν ο ν  ά χ ρ η σ τ ο ν, ά ν θ ρ ω π ε  μ η δ έ ν". ***

 

      Για τους   ε γ χ ώ ρ ι ο υ ς    φ α σ ί σ τ ε ς   είναι ήρωας ο Μεταξάς και ...πρότυπο το καθεστώς της 4ης Αυγούστου. Ο θεωρητικός του φασισμού στην Ελλάδα Κωνστ. Πλεύρης ίδρυσε το 1960 ακροδεξιά οργάνωση με το όνομα "4η Αυγούστου",  στελέχη της οποίας υπήρξαν ο ιδρυτής της νεοναζιστικής οργάνωσης  "Χρυσή Αυγή" Νίκος Μιχαλολιάκος, ο πρώην βουλευτής Κιλκίς της Ν.Δ. και τέως υφυπουργός, Κ. Κιλτίδης κ. ά.  

 

 

    

 

 

*Μαν.  Γλέζος, Εθνική Αντίσταση 1940-1945, τ. Β', Αθήνα, σ. 147 

**Τάσος Βουρνάς, Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας 1909-1940, εκδ. αφων Τολίδη. Επίσης από την ιστορία αυτή έμεινε και  η έκφραση "έγινε της αεροπορίας"! 

***Όλο το άρθρο εδώ: http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2009/10/1922_30.html#.Umv67LPSXOο

Πηγές: 

edu.pep.uoi.gr, users.sch.gr, iospress.gr