attikanet: Οι υπέροχες άρκτοι στο μουσείο Βραυρώνας

Μουσείο Βραυρώνας | Πομπή <.Μουσείο Βραυρώνος. | athinaida | Flickr

      Το Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας βρίσκεται σε απόσταση μόλις 200μ. από τον αρχαιολογικό χώρο του ιερού της Βραυρωνίας Αρτέμιδος, ενός από τα σημαντικότερα ιερά της Αττικής. Ένα μουσείο, όπου εκτίθενται με σύγχρονες μουσειολογικές και μουσειογραφικές μεθόδους, τα πλούσια και ποικίλα ευρήματα από την ανασκαφή, αλλά και αρχαιότητες από την ευρύτερη περιοχή της Μεσογαίας.

Η Βραυρώνα υπήρξε φημισμένη για τη λατρεία της Αρτέμιδος, το ιερό της οποίας αποτελούσε και θρησκευτικό κέντρο του δήμου των Φιλαϊδών, τόπου καταγωγής τού Πεισίστρατου, του Μιλτιάδη και του Κίμωνα.... Σύμφωνα με την παράδοση, τη λατρεία αυτή έφεραν στην Αττική, ο Ορέστης και η Ιφιγένεια μεταφέροντας το ξόανο της θεάς, από την Ταυρίδα στη Βραυρώνα.

Στο ιερό τελούνταν θυσίες, αθλητικοί και μουσικοί αγώνες, καθώς και αρματοδρομίες. Η λατρεία της Αρτέμιδος στη Βραυρώνα χρονολογείται από τη γεωμετρική εποχή, έφτασε στην ακμή στο τέλος του 6ου και στο πρώτο μισό του 5ου αι. και εξακολούθησε σε όλη τη διάρκεια του 4ου και του 3ου αι. π.Χ. Η περιοχή εγκαταλείπεται, πιθανόν μετά από πλημμύρες, τον 2ο αι. π.Χ.

                                       Οι άρκτοι

       Η Άρτεμις Βραυρωνία ήταν η θεά που προστάτευε τις επίτοκες και τις λεχώνες. Στην υπηρεσία της ήταν μικρές Αθηναίες, οι λεγόμενες άρκτοι. Μια φορά κάθε τέσσερα χρόνια, για ένα συγκεκριμένο διάστημα, εγκατέλειπαν τη ζωή στην οικογένεια και αναχωρούσαν για το ιερό της. Η αρκτεία αποτελούσε τη σημαντικότερη λατρευτική εκδήλωση της γιορτής και είχε το χαρακτήρα θητείας και μύησης για την ενηλικίωση και το γάμο. Η θεά καθοδηγούσε τα κορίτσια για το πέρασμα από την παιδική στην εφηβική ηλικία και τα προετοίμαζε για τον κύριο ρόλο τους στην κοινωνία.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν σήμερα, στην αίθουσα 3 του μουσείου, τα αγάλματα των παιδιών με τα τρυφερά και εκφραστικά πρόσωπα, τοποθετημένα ωσάν σε τελετουργική πομπή... Όλα, αφιερώματα από τους γονείς των παιδιών που “τάχτηκαν” στην Αρτέμιδα Βραυρωνία, προκειμένου να ευχαριστήσουν ή να παρακαλέσουν τη θεά να τα προστατεύσει. Επίσης, τα εκτιθέμενα παιχνίδια (σπόνδυλοι ψαριών, αστράγαλοι, ζάρια, μικρογραφικά αγγεία, πλαγγόνες) αποτελούσαν αφιερώματα των παιδιών στη θεά.

Στον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας, μπορεί κανείς να θαυμάσει και τη «στοά των άρκτων» σε σχήμα Π, στον προς το βορρά υπαίθριο χώρο του ναού, σχηματίζοντας ορθογώνια αυλή. Εκτιμάται, ότι εκεί ήταν τα δωμάτια που διέμεναν τα παιδιά στη διάρκεια της θητείας τους.

Δεν έχουμε πολλές πληροφορίες για το ποιές ακριβώς υπηρεσίες αναλάμβαναν οι μικρές άρκτοι. Πολύτιμη μαρτυρία, οι πήλινοι κρατηρίσκοι που υπάρχουν στο μουσείο, όπου απεικονίζονται μικρές άρκτοι, φορώντας κροκωτούς (κίτρινους), κοντούς χιτώνες και μιμούμενες το ιερό ζώο της θεάς, την αρκούδα, να χορεύουν γύρω από το βωμό...

                      Για το αγαλμάτιο της γελαστής άρκτου

Μια λεπτομερής και παραστατική περιγραφή από την αρχαιολογική υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού*:

"Το ακέραιο αγαλμάτιο μικρού κοριτσιού, της άρκτου (τέλη 4ου αι.), είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα των γλυπτών αυτού του είδους, που βρέθηκαν στη Στοά του ιερού της Αρτέμιδος. Το κορίτσι παριστάνεται όρθιο, να στηρίζεται στο δεξί σκέλος. Φοράει ποδήρη χιτώνα με πλατιά παρυφή γύρω από το λαιμό και ζωσμένο ψηλά με ταινίες, που διασταυρώνονται στη ράχη. Πάνω από το χιτώνα φέρει ιμάτιο, που συγκρατείται με το αριστερό χέρι. Με το δεξί, κρατάει μικρό λαγό που "αναπαύεται" εν μέρει και στον κόλπο που σχηματίζει με το ιμάτιό της.Το κεφάλι τής μορφής έχει παιδικά χαρακτηριστικά, στρέφεται προς τα αριστερά, ενώ στο πρόσωπο διαγράφεται χαμόγελο. Τα μαλλιά είναι μακριά και δένονται πίσω σε μικρό θύσανο, διαμορφωμένο στο δεξί μέρος του κεφαλιού. Η όλη σύνθεση και απόδοση της μορφής παραπέμπει σε επίδραση από το έργο του μεγάλου Πραξιτέλη".

Παιδικές μορφές με ιδιαίτερη εκφραστικότητα...