Ο ματωμένος Μάης της Ελλάδας

                                     "Μέρα Μαγιού μου μίσεψες"

 

 

Η φωτογραφία με τη μάνα που θρηνεί το νεκρό γιο της, από την οποία  εμπνεύστηκε ο Γ. Ρίτσος τον "Επιτάφιο"

 

 

     'Ηταν Πρωτομαγιά του  '36, όταν ξεκίνησαν στη Θεσσαλονίκη κινητοποιήσεις των καπνεργατών. Η αστυνομική βία που ξεσπά, με τη βοήθεια του στρατού (!) ξεπερνάει κάθε όριο, οπότε σύσσωμος ο εργατικός κόσμος της Θεσσαλονίκης εξεγείρεται,  σε σημείο που κατεβαίνουν για συμπαράσταση στους καπνεργάτες και πολλοί άλλοι κλάδοι.

Η κυβέρνηση Μεταξά κατέστειλε βίαια το εργατικό κίνημα στις 9 Μαΐου, αφήνοντας πίσω 12 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς και ο καπνεργάτης Τάσος Τούσης, που η φωτογραφία με την μητέρα του να θρηνεί πάνω από τη σωρό του καταμεσής του δρόμου, ενέπνευσε τον Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον "Επιτάφιο"...

 Η 24ωρη πανελλαδική απεργία της ΓΣΕΕ στις 13 Μαΐου για τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης, οδήγησε σε συλλήψεις απεργών, φυλακίσεις και εκτοπίσεις εκατοντάδων κορυφαίων στελεχών του εργατικού κινήματος και πλέον, ο δρόμος για τη  μεταξική δικτατορία της 4ης Αυγούστου ήταν ανοιχτός...

 

 

                                                     Στην Καισαριανή 

 

Ξυλογραφία του Τάσσου, για τους 200 της Καισαριανής

 

 

      Το Σκοπευτήριο της Καισαριανής αποτελεί ιστορικό τόπο, εξαιτίας των μαζικών εκτελέσεων Ελλήνων Αντιστασιακών κατά τη Γερμανική Κατοχή.  Ήταν 1η Μαΐου  1944, όταν 200 Έλληνες αγωνιστές εκτελέστηκαν από τα στρατεύματα κατοχής. Γράφει χαρακτηριστικά ο Ασημάκης Πανσέληνος:  

"Την πρωτομαγιά 1944 πήραν διακόσους από το στρατόπεδο του Χαϊδαριού και τους σκοτώσαν αράδα στο σκοπευτήριο της Καισαριανής. Φορτώσαν τα πτώματα, ζεστά σε καμιόνια και τα περάσαν μέσα από το συνοικισμό, τρέχαν ποτάμι τα αίματα όθε περνούσαν, κι ο κόσμος έκλεινε τα παράθυρα δε βαστούσε να βλέπει. Μερικοί σκοτωμένοι δεν είχαν καλά καλά ξεψυχήσει"... 

 

 

                                   Η Πρωτομαγιά του Αλέκου Παναγούλη 

 

Ο Αλέκος Παναγούλης μπροστά στους δικαστές του

 

 

      Το πρωινό της Πρωτομαγιάς του 1976 κυριαρχούσε ένα κλίμα αισιοδοξίας λόγω της πρόσφατης πτώσης της χούντας των συνταγματαρχών, της αποκαταστασης των δημοκρατικών ελευθεριών και της απελευθέρωσης των πολιτικών κρατουμένων. Ξαφνικά, πάγωσε όλη η Ελλάδα, όταν ακούστηκε από το ραδιόφωνο η είδηση του θανάτου του κορυφαίου αγωνιστή κατά της δικτατορίας, του βουλευτή Αλέκου Παναγούλη, σε "τροχαίο" ατύχημα στη λεωφόρο Βουλιαγμένης! 

Το ανακοινωθέν της Τροχαίας έκανε λόγο για τροχαίο, όμως ακόμη και σήμερα τα ερωτηματικά γύρω από το συμβάν παραμένουν αναπάντητα. Στον τόπο του δυστυχήματος έφθασε και ο πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, προκειμένου να ενημερωθεί για το γεγονός.

Λίγο καιρό μετά το συμβάν, αποκαλύφθηκε, ότι κατείχε φακέλλους με αδιαμφισβήτητες αποδείξεις σε βάρος πολιτικών που συνεργάστηκαν με τα όργανα ασφαλείας κατά την επταετία. Η αποκάλυψή τους ήξερε πως θα τάραζε τότε το πολιτικό σκηνικό, γιαυτό είχε θελήσει να ενημερώσει για το θέμα τον πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή, αλλά συγχρόνως είχε έρθει αντιμέτωπος τόσο με πιέσεις εντός της Βουλής, όσο και με απειλές για τη ζωή του. 

      Ο Αλέξανδρος Παναγούλης συμμετείχε από την πρώτη στιγμή στον αγώνα για την πτώση της δικτατορίας και την επαναφορά της δημοκρατίας. Κορυφαία αντιστασιακή πράξη μαζί με τους συνεργάτες του,  η απόπειρα δολοφονίας του δικτάτορα Παπαδόπουλου, με αποτέλεσμα να συλληφθεί. 

Μετά από μερόνυχτα ανείπωτων βασανιστηρίων οδηγείται ημιθανής στο νοσοκομείο και κατόπιν καταδικάζονται από το Στρατοδικείο, ο μεν Παναγούλης δις εις θάνατον, τα δε άλλα μέλη της οργάνωσης σε εξοντωτικές ποινές. Μεταφέρεται στην Αίγινα για εκτέλεση,  η οποία όμως ματαιώθηκε λόγω των πιέσεων της διεθνούς κοινότητας και των κινητοποιήσεων σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις...

 

 

 

 

 

*Α. Πανσέληνος, "Τότε που ζούσαμε", Αθήνα, Κέδρος 1984